Sức mạnh quật cường của dân tộc làm nên thắng lợi Cách mạng Tháng Tám năm 1945

Cách đây 80 năm, dưới sự lãnh đạo của Ðảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân ta đã tiến hành cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đập tan ách áp bức, bóc lột của chế độ thực dân và phong kiến, giành lấy chính quyền, lập nên nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên ở Ðông Nam Á, mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử của dân tộc ta-kỷ nguyên của độc lập, dân chủ, thống nhất và chủ nghĩa xã hội. Thắng lợi vĩ đại của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 là kết quả tổng hợp của nhiều nhân tố, trong đó sức mạnh chính trị tinh thần giữ vai trò đặc biệt quan trọng.

Bàn về vai trò của sức mạnh chính trị tinh thần trong chiến tranh, Ph.Ăng-ghen đã chỉ rõ, trong chiến đấu, nhân tố tinh thần, lòng dũng cảm đã biến thành sức mạnh vật chất; trong chiến tranh, nếu hai kẻ đối địch có những khả năng tương đối ngang nhau về trang bị kỹ thuật thì ưu thế luôn thuộc về phía nào mà con người có tinh thần cao hơn, được huấn luyện tốt hơn và có chiến thuật hoàn thiện hơn.

V.I.Lê-nin đã khẳng định: “Trong mọi cuộc chiến tranh, rốt cuộc thắng lợi đều tùy thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên chiến trường. Lòng tin vào cuộc chiến tranh chính nghĩa, sự giác ngộ rằng cần phải hy sinh đời mình cho hạnh phúc của những người anh em, là yếu tố nâng cao tinh thần của binh sĩ và làm cho họ chịu đựng được những khó khăn chưa từng thấy”. Khi nói đến vai trò, sức mạnh chính trị tinh thần của dân tộc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Không quân đội nào, không khí giới nào có thể đánh ngã được tinh thần hy sinh của toàn thể một dân tộc”.

Đối với dân tộc Việt Nam, sức mạnh chính trị tinh thần là cốt lõi, là cội nguồn tạo nên sức mạnh vô địch của dân tộc ta trong công cuộc dựng nước và giữ nước. Sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám là tổng thể các yếu tố liên quan đến chính trị, lòng yêu nước, tinh thần đoàn kết, niềm tin, ý chí quyết tâm chiến đấu của dân tộc Việt Nam. Theo đó, sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám được cấu thành bởi nhiều yếu tố.

Một là, đường lối chính trị đúng đắn của Đảng. Đường lối chính trị đúng đắn của Đảng trong Cách mạng Tháng Tám là sự kết hợp giữa yêu cầu cấp bách của giai đoạn cách mạng và sự lãnh đạo tài tình, sáng suốt của Đảng. Điều này được biểu hiện trước hết ngay trong Chánh cương vắn tắt của Đảng đã xác định rõ con đường, mục tiêu của cách mạng Việt Nam là “làm tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội cộng sản”. Nhất quán với chủ trương đó, Luận cương chính trị tháng 10-1930 của Đảng tiếp tục nhấn mạnh, con đường phát triển của cách mạng Việt Nam là “làm cho cách mạng tư sản dân quyền tiến lên con đường cách mạng vô sản”. Thấu triệt con đường cách mạng và kiên định mục tiêu đó, Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề ra nhiều chủ trương lãnh đạo nhân dân đấu tranh chống áp bức, bóc lột của thực dân, phong kiến, nắm vững và chớp thời cơ tiến hành cuộc Cách mạng Tháng Tám một cách nhanh chóng và giành thắng lợi.

Hai là, truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam. Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam là yếu tố cơ bản, tạo nên sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám. Nhờ có đường lối chính trị đúng đắn của Đảng, yêu nước truyền thống đã được nâng lên tầm cao mới, với sự tiếp thêm sinh lực và được định hướng bởi mục tiêu, lý tưởng của giai cấp công nhân. Mặc dù kẻ thù thực hiện những hành động khủng bố trắng, nhiều đảng viên cộng sản và đồng bào yêu nước bị tù đày, chém giết, nhưng tinh thần yêu nước của các chiến sĩ cách mạng, các tầng lớp nhân dân, kể cả tư sản dân tộc, địa chủ vừa và nhỏ, các quan lại hưu trí và các kỳ hào yêu nước,... vẫn tiếp tục dâng cao, “nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước”. Điều này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Nhờ tinh thần anh dũng và lòng yêu nước của toàn thể nhân dân Việt Nam, Cách mạng Tháng Tám đã thắng lợi”.

Ba là, tinh thần đoàn kết toàn dân tộc. Tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, mà nòng cốt là sự liên minh giữa công nông, là một yếu tố quan trọng, nền tảng tạo nên sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám. Thời kỳ đó, dù Đảng ta chỉ có khoảng 5.000 đảng viên nhưng đã được cộng hưởng thêm sức mạnh từ hàng triệu quần chúng yêu nước. Sức mạnh cộng hưởng của tinh thần đoàn kết toàn dân tộc đã tạo nên ưu thế áp đảo, giáng những đòn quyết định vào tất cả cơ quan đầu não của chính quyền bù nhìn, làm tê liệt mọi phản kháng của kẻ thù, đưa cuộc Cách mạng Tháng Tám nhanh chóng giành thắng lợi trên phạm vi cả nước.

Bốn là, niềm tin và ý chí quật cường của dân tộc Việt Nam. Cùng với tinh thần yêu nước, đoàn kết toàn dân tộc, niềm tin và ý chí quật cường của các tầng lớp nhân dân, không chịu sống kiếp nô lệ, lầm than của người dân mất nước là một yếu tố quan trọng tạo nên sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám. Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tinh thần yêu nước, ý chí quật cường của dân tộc đã được phát triển lên thành chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Nhân dân tin tưởng, một lòng một dạ đi theo Đảng và được Đảng lãnh đạo qua các cuộc tổng diễn tập, đã nêu cao ý chí quyết vùng lên giành độc lập cho dân tộc. Trải qua 15 năm “nếm mật nằm gai”, đấu tranh cực kỳ gian khổ và quật cường, đã có biết bao đồng bào, chiến sĩ không tiếc máu xương, anh dũng chiến đấu, hy sinh vì mục tiêu độc lập dân tộc, vì sự toàn thắng của Cách mạng Tháng Tám.

Sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám là tài sản tinh thần vô cùng quý giá để quân và dân ta kế thừa và phát huy trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Trong các cuộc kháng chiến này, sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám đã được phát huy cao độ, giúp dân tộc ta vượt qua những khó khăn, thử thách để giành chiến thắng vẻ vang trước những kẻ thù hung bạo, hùng mạnh nhất thế giới.

80 năm đã trôi qua, nhưng sức mạnh chính trị tinh thần của Cách mạng Tháng Tám đến nay vẫn còn nguyên giá trị, là nhân tố đặc biệt quan trọng để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tiếp tục phát huy trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong thời kỳ mới, đưa đất nước vững bước trong kỷ nguyên phát triển mới-kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam, vì hòa bình, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Đại tá, PGS, TS VÕ VĂN HẢI, Viện trưởng Viện Khoa học xã hội và Nhân văn quân sự