Vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi: Cần xử lý dứt điểm

- Trong những năm qua, tình trạng vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh diễn ra khá phổ biến, trong đó có nhiều công trình thuộc Công ty TNHH Một thành viên Khai thác công trình thuỷ lợi Lạng Sơn (công ty) quản lý. Đáng lo hơn, những năm gần đây, số vụ vi phạm không những không giảm mà còn có chiều hướng gia tăng.

Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thuỷ lợi Lạng Sơn đang quản lý 123 hồ chứa, 214 đập dâng, 81 trạm bơm điện và hơn 1.000 km kênh mương các loại. Những năm gần đây, tình trạng vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi do công ty quản lý diễn ra khá phổ biến. Ngay khi phát hiện các vi phạm, phía công ty đã phối hợp với các bên liên quan tiến hành lập biên bản cũng như đề nghị xử lý vi phạm. Tuy nhiên, việc xử lý vi phạm vẫn còn hạn chế. Ví dụ như trường hợp vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi trên địa bàn huyện Văn Lãng.

Ngày 27/8/2024, sau khi phát hiện trường hợp hộ bà V.T.B, xã Bắc Việt, huyện Văn Lãng tự ý đổ tấm đan lên mương trạm bơm Tà Cóoc, xã Bắc Việt, Xí nghiệp Khai thác công trình thuỷ lợi Văn Lãng phối hợp cùng các cơ quan liên quan tiến hành lập biên bản đề nghị hộ gia đình chấm dứt hành vi vi phạm công trình, khôi phục hiện trạng ban đầu trong thời gian 20 ngày kể từ ngày lập biên bản. Thế nhưng đến ngày 6/6/2025, chúng tôi có mặt tại vị trí vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi nêu trên, trường hợp vi phạm vẫn chưa khắc phục trả lại hiện trạng ban đầu.

Trao đổi với phóng viên về trường hợp vi phạm nêu trên, bà Trương Thị Thân, công chức địa chính xã Bắc Việt cho biết: Trước đây, gia đình bà V.T.B kinh doanh vật liệu xây dựng ở vị trí khác. Tuy nhiên, do ảnh hưởng bởi dự án giao thông nên chuyển về gần khu vực mương thuỷ lợi và tiến hành đổ tấm đan để phương tiện đi lại chở vật liệu. Ngay sau khi phát hiện vi phạm, các đơn vị liên quan đã tiến hành lập biên bản, sau đó xã đã đôn đốc, nhắc nhở gia đình khắc phục nhưng đến nay gia đình chưa thực hiện.

Vi phạm đã rõ, biên bản đã được lập, thế nhưng việc xử lý vi phạm còn thiếu kiên quyết, chưa dứt điểm dẫn đến vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi vẫn tồn tại.

Cùng với trường hợp gia đình bà V.T.B, những năm gần đây, tình trạng vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi trên địa bàn huyện Văn Lãng diễn ra khá phổ biến. Từ năm 2021 đến nay, Xí nghiệp Khai thác công trình thuỷ lợi huyện Văn Lãng phối hợp với các cơ quan liên quan tiến hành lập biên bản 24 vụ vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi, trong đó đến nay mới xử lý được 14 vụ.

Tương tự như tại Văn Lãng, tình trạng vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi trên địa bàn huyện Lộc Bình diễn ra phổ biến. Ông Trần Văn Dũng, Phó Giám đốc Xí nghiệp Khai thác công trình thuỷ lợi Lộc Bình cho biết: Hiện đơn vị đang quản lý 15 hồ chứa, 21 đập dâng, 3 trạm bơm điện và gần 200 km kênh mương. Từ năm 2021 đến nay, đơn vị đã tiến hành lập biên bản và đề nghị xử lý 46 vụ vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi. Tuy nhiên các đơn vị liên quan mới tiến hành xử lý được 20 vụ, còn 26 vụ chưa xử lý.

Bên cạnh 2 xí nghiệp kể trên, những năm gần đây, tình trạng vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi diễn ra phổ biến ở một số địa bàn khác. Ông Liễu Văn Thông, Phó Tổng giám đốc công ty cho biết: Từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn tỉnh xảy ra 234 vụ vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi thuộc đơn vị quản lý, trong đó riêng 5 tháng đầu năm 2025 đã có 27 vụ, vượt cả năm 2021 (năm 2021 có 26 vụ vi phạm). Các nội dung vi phạm chủ yếu như: xây dựng công trình kiên cố như cổng, hàng rào, cầu, đường trong phạm vi bảo vệ; san lấp, cơi nới hoặc xây dựng ảnh hưởng đến chức năng công trình; nuôi trồng thuỷ sản trái phép trong khu vực hồ chứa; xả thải trực tiếp vào công trình thuỷ lợi gây ô nhiễm nguồn nước.

Số vụ vi phạm nhiều, song số vụ xử lý dứt điểm còn thấp. Cụ thể đến nay, các đơn vị liên quan mới xử lý dứt điểm được 54/234 vụ. Theo lãnh đạo công ty, nguyên nhân số vụ xử lý dứt điểm được ít là do nhiều công trình chưa được cắm mốc bảo vệ hoặc chưa có hồ sơ pháp lý hoàn chỉnh dẫn đến khó khăn trong xác định phạm vi và căn cứ xử lý; một số trường hợp đất người dân hiến làm công trình gây chồng lấn quyền sử dụng; một số trường hợp cố tình vi phạm để phục vụ sản xuất, sinh hoạt; một số trường hợp vẫn cho rằng đất quanh công trình không sử dụng đến nên đã sử dụng diện tích đất đó; sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan, trong đó có chính quyền cơ sở chưa chặt chẽ, còn tâm lý nể nang, ngại va chạm... dẫn tới một số vụ vi phạm không được xử lý kiên quyết ngay từ đầu.

Chính vì vậy thời gian tới, công ty tiếp tục phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường tuyên truyền các nội dung liên quan đến bảo vệ công trình thuỷ lợi. Cùng với đó, các cấp, ngành, đơn vị liên quan sớm thực hiện cắm mốc chỉ giới bảo vệ công trình thuỷ lợi; rà soát, điều chỉnh giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để tác phần đất thuộc phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi; kiên quyết xử lý ngay khi phát hiện vi phạm, tránh để tình trạng “phạt cho tồn tại”, tránh phát sinh thêm vi phạm; xây dựng mô hình cộng đồng tự quản, bảo vệ công trình thuỷ lợi…

Trong phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi, các hoạt động phải bảo đảm không cản trở cho việc vận hành và an toàn công trình; phải có đường quản lý, mặt bằng để bảo trì và xử lý khi công trình xảy ra sự cố. Chính vì vậy, các vi phạm phạm vi bảo vệ công trình thuỷ lợi cần được các đơn vị liên quan xử lý kiên quyết, dứt điểm. Từ đó vừa đảm bảo an toàn, vừa phát huy hiệu quả công trình thuỷ lợi để phục vụ tốt hơn việc sản xuất, sinh hoạt của người dân.