Tọa đàm, giải đáp những nội dung "nóng" liên quan đến các dự án luật

Chiều 13/6, tại Hà Nội, Cục Truyền thông CAND, Bộ Công an đã tổ chức buổi tọa đàm tuyên truyền các dự án luật do Bộ Công an chủ trì soạn thảo trình Quốc hội khóa XV, Kỳ họp thứ 9.

Các dự án luật gồm: Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Luật Dẫn độ và Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù.

Thiếu tướng Đỗ Triệu Phong, Cục trưởng Cục Truyền thông CAND chủ trì tọa đàm. Tham dự buổi tạo đàm có đồng chí Nguyễn Công Long, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội khóa XV, đại biểu Quốc hội Đoàn Đồng Nai; Đại tá Ngô Như Cường, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội, Trung tá Đào Anh Tới, Phó Cục trưởng Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp, Bộ Công an.

Phát biểu khai mạc tọa đàm, Thiếu tướng Đỗ Triệu Phong nhấn mạnh, buổi tọa đàm sẽ tập trung trao đổi, làm rõ sự cần thiết ban hành, quan điểm, định hướng và những nội dung cơ bản của các chính sách, nhất là những điểm mới, sửa đổi trong dự án Bộ luật Hình sự (sửa đổi) liên quan thu hẹp hình phạt tử hình đối với 8/18 tội danh và công tác tuyên truyền quá trình sửa đổi Hiến pháp trên ứng dụng VNeID và lấy ý kiến nhân dân, các ngành, các cấp đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 qua ứng dụng VNeID. Sau buổi tọa đàm, Cục Truyền thông CAND sẽ có kế hoạch tổ chức cho phóng viên thâm nhập thực tế tại Công an các đơn vị, địa phương, một số địa bàn trọng điểm để phản ánh chân thực, khách quan, sinh động thực tế công tác, chiến đấu của lực lượng Công an để làm nổi bật tính cần thiết khi ban hành các dự án luật, tranh thủ sự đồng thuận, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân.

Tại buổi tọa đàm, Trung tá Đào Anh Tới đã trình bày báo cáo kết quả lấy ý kiến nhân dân vào dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 qua ứng dụng VNeID và kết quả xây dựng các dự án luật của Bộ Công an trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 9.

Theo đó, tính đến hết ngày 29/5/2025, có tổng số 20.603.826 công dân tham gia ý kiến về dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 trên ứng dụng VNeID. Các địa phương có tỷ lệ lượng người dân có tài khoản định danh điện tử mức độ 2 đang hoạt động tham gia góp ý trên VNeID cao như Hà Nam (630.319 người dân góp ý chiếm 93,55%); Hải Dương (1.119.720 người dân góp ý chiếm 86.79%); Tuyên Quang (291.707 người dân góp ý chiếm 74,3%)... Các con số nêu trên đã thể hiện được sự quan tâm, tích cực tham gia góp ý của nhân dân đối với việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp. Đặc biệt, với tỷ lệ tán thành đạt trên 99% khẳng định nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đã đạt được sự đồng thuận, thống nhất cao trong nhân dân, phản ánh đúng ý chí, nguyện vọng của nhân dân.

Tại buổi tọa đàm, trả lời câu hỏi của phóng viên báo chí về việc thu hẹp hình phạt tử hình tại dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Đại tá Nguyễn Văn Thịnh, Trưởng phòng Pháp luật hình sự và cải cách tư pháp, Cục Pháp chế và cải cách hành chính, tư pháp cho biết, Bộ luật Hình sự năm 1985 có 44 tội danh có mức hình phạt cao nhất là tử hình; Bộ luật Hình sự năm 1999 thu hẹp còn 29 tội danh có mức hình phạt cao nhất là tử hình. Tiếp đó, Bộ luật Hình sự năm 2009 thu hẹp còn 22 tội danh, Bộ luật Hình sự năm 2015 thu hẹp còn 18 tội danh. Đến nay, Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đề xuất thu hẹp phạm vi áp dụng hình phạt tử hình, chỉ còn đối với 10 tội danh. Như vậy, xu hướng chung là thu hẹp dần hình phạt tử hình. Xu hướng các nước trên thế giới cũng tiếp tục thu hẹp hình phạt tử hình và hạn chế áp dụng hình phạt tử hình, tiến tới không áp dụng hình phạt tử hình và hình phạt tử hình chỉ áp dụng đối với các loại “tội ác”, xâm phạm trực tiếp đến tính mạng con người. Trên thế giới hiện nay có 104 quốc gia đã xóa bỏ hình phạt tử hình, có 28 quốc gia tuy pháp luật còn quy định nhưng trên thực tế không còn áp dụng, 8 quốc gia đã xóa bỏ hình phạt tử hình trên thực tế nhưng sẽ áp dụng trong một vài trường hợp bất khả kháng (như tội phạm chiến tranh).

Liên quan đến đề xuất bổ sung tội danh “Sử dụng trái phép chất ma túy” vào dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), Đại tá Nguyễn Văn Thịnh cũng cho biết, qua thực tiễn công tác đấu tranh, phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về ma túy thấy rằng, hiện nay, tình hình nghiện ma túy diễn ra rất phức tạp, số người nghiện ma túy đang có xu hướng gia tăng gây ra các áp lực về an ninh, trật tự, an toàn xã hội; nghiện ma túy là một trong những nguyên nhân dẫn đến người nghiện gây ra các loại tội phạm khác như trộm cắp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cưỡng đoạt tài sản, cướp giật tài sản… để có tiền sử dụng ma túy. Người sử dụng trái phép chất ma túy rơi vào tình trạng “ngáo đá”, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng có chiều hướng gia tăng. Thực tế công tác cai nghiện ma túy cho thấy, nhiều người đang trong quá trình cai nghiện hoặc ngay sau khi kết thúc quá trình cai nghiện vẫn tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy nhưng chưa có biện pháp hoặc chế tài để giải quyết đối với những trường hợp này. Để giải quyết tình trạng này, dự thảo Luật đã quy định theo hướng đối với người đã được xác định nghiện ma túy, đã hoặc đang được áp dụng các biện pháp cai nghiện nhưng bị phát hiện tiếp tục sử dụng trái phép chất ma túy thì sẽ bị xử lý hình sự. Như vậy, đối với người bị phát hiện sử dụng trái phép chất ma túy nhưng chưa bị áp dụng các biện pháp cai nghiện thì không cấu thành tội sử dụng trái phép chất ma túy.

Liên quan đến những nội dung sửa đổi của dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi), đồng chí Nguyễn Công Long chia sẻ, mỗi lần sửa bộ luật Hình sự theo hướng bỏ dần tội danh hình phạt tử hình lại nhận được những ý kiến trái chiều, e ngại của nhân dân, cử tri, đại biểu. Điều này là dễ hiểu. Pháp luật hình sự là công cụ quan trọng nhất của nhà nước thực thi các chính sách hình sự. Bộ luật Hình sự ngoài tính răn đe còn ý nghĩa ngăn ngừa và xử lý tội phạm. Không phải không có hình phạt tử hình thì thiếu công cụ xử lý và trừng trị tội phạm. “Chúng ta dần bỏ hình phạt tử hình, hoàn thiện các công cụ pháp lý khác ngăn chặn hiệu quả các loại tội phạm. Đối với tội phạm, yếu tố quan trọng nhất là ngăn ngừa. Xu hướng tương lai tiếp tục nghiên cứu bãi bỏ tiếp các tội danh có hình phạt tử hình, hoàn thiện các chế định khác để phòng ngừa, ngăn ngừa tội phạm hiệu quả.

Với tính chất hết sức quan trọng của những nội dung sửa đổi, bổ sung của dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) lần này, các nội dung đều sẽ được giải trình một cách cụ thể và trình các cấp có thẩm quyền xem xét”, đồng chí Nguyễn Công Long cho biết.

Trước câu hỏi dữ liệu cá nhân có phải là tài sản hay không, Thiếu tá Đào Đức Triệu, Phó trưởng Phòng Tham mưu Tổng hợp, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cho biết, dữ liệu cá nhân với đặc tính gắn liền với con người, giúp định danh hay xác định một con người, mang nội hàm gắn liền với quyền nhân thân, quyền riêng tư nên không thể coi là hàng hóa, tài sản thông thường. Giá trị sử dụng của dữ liệu cá nhân trong hoạt động kinh tế, xã hội cho thấy đây là một loại tài nguyên đặc biệt, yêu cầu khai thác, sử dụng phải đi đôi với bảo vệ ở mức cao nhất. Quan điểm này phù hợp với thông lệ của quốc tế và quy định của các nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng lấy quyền riêng tư làm trọng tâm bảo vệ và thiết lập các quy định, cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng, khai thác dữ liệu cá nhân không vi phạm các nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Tại buổi tọa đàm, Trung tá Đào Anh Tới cũng đã giải đáp một số nội dung liên quan đến dự án Luật Dẫn độ và dự án Luật Chuyển giao người đang chấp hành án phạt tù. Đại tá Ngô Như Cường thông tin thêm về quát trình tuyên truyền, lấy ý kiến đóng góp của nhân dân đối với dự thảo Nghị quyết sửa đổi, bổ sung Hiến pháp năm 2013 qua ứng dụng VNeID.