Tinh thần thép Lương Văn Tri

- Trong 13 năm hoạt động cách mạng, đồng chí Lương Văn Tri (1910-1941) đã có nhiều cống hiến, đóng góp quan trọng cho cách mạng Việt Nam. Cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của đồng chí đã để lại những bài học quý báu về lòng yêu nước, lý tưởng cao đẹp và tinh thần bất khuất, kiên cường cho thế hệ trẻ học tập và noi theo.

Từ thanh niên yêu nước đến chiến sĩ cộng sản

Trong những năm theo học tại trường Tiểu học Pháp - Việt Lạng Sơn, đồng chí Lương Văn Tri và Hoàng Văn Thụ đã trở thành nòng cốt trong hoạt động của nhóm thanh niên yêu nước tại Lạng Sơn. Nung nấu ý chí quyết tâm giúp quê hương thoát khỏi ách cai trị hà khắc của thực dân, năm 1928, hai đồng chí đã bí mật sang Trung Quốc tìm cách liên lạc với Hội Việt Nam cách mạng thanh niên để tham gia hoạt động cách mạng. Trong những tháng ngày ở Trung Quốc, cuộc sống của những thanh niên yêu nước gặp đầy gian truân, trắc trở bởi chính quyền Quốc dân Đảng khủng bố gắt gao phong trào cách mạng và hoạt động của các chiến sĩ cách mạng Việt Nam tại đây. Nhưng với quyết tâm và sự kiên định với lý tưởng đã chọn, đến năm 1928, đồng chí Lương Văn Tri được kết nạp vào Hội Việt Nam cách mạng thanh niên. Cuối năm 1929 đồng chí được kết nạp, trở thành đảng viên của Đông Dương Cộng sản Đảng (1 trong 3 tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam). Sau hội nghị hợp nhất các tổ chức Đảng năm 1930, đồng chí Lương Văn Tri trở thành thế hệ đảng viên đầu tiên của Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ một thanh niên yêu nước đồng chí đã trở thành chiến sĩ cộng sản.

Trở thành đảng viên của Đảng, đồng chí đã phát huy vai trò, đóng góp quan trọng trong việc phát triển các tổ chức cơ sở của đảng và phong trào cách mạng tại khu vực biên giới Việt Trung. Cũng trong thời gian ở Trung Quốc, đồng chí Lương Văn Tri được cử tham gia theo học tại trường quân sự Hoàng Phố. Bế giảng khóa học 1931-1935, đồng chí đã tốt nghiệp hạng ưu.

Năm 1936, thực hiện chủ trương của Đảng, đồng chí  Lương Văn Tri trở về Lạng Sơn thực hiện nhiệm vụ xây dựng và phát triển phong trào cách mạng trên địa bàn. Giai đoạn 1936-1938, đồng chí cùng với đồng chí Hoàng Văn Thụ đã tích cực tuyên truyền, vận động, tập hợp quần chúng yêu nước, thành lập chi bộ đảng ở Bắc Sơn, Tràng Định.

Cùng với những đóng góp quan trọng với việc xây dựng các tổ chức cơ sở đảng, từ năm 1939 đến năm 1941, với cương vị là Uỷ viên Ban Thường vụ Xứ uỷ Bắc Kỳ, được Trung ương và Xứ uỷ Bắc Kỳ giao nhiệm vụ quan trọng, phụ trách công tác quân sự của Xứ uỷ, đồng chí Lương Văn Tri đã trực tiếp chỉ đạo xây dựng, củng cố địa bàn an toàn khu của Trung ương và của Xứ uỷ Bắc Kỳ tại huyện Hiệp Hoà, tỉnh Bắc Giang. Sau cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn, với chủ trương duy trì đội du kích Bắc Sơn và phát triển căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai, đồng chí Lương Văn Tri được phân công đảm nhận chức vụ  Chỉ huy trưởng Đội du kích Bắc Sơn.

Người chỉ huy tài ba của Đội du kích Bắc Sơn 

Trên cương vị là Chỉ huy trưởng Đội du kích Bắc Sơn (sau là Chỉ huy trưởng Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn) đồng chí Lương Văn Tri đã có nhiều đóng góp quan trọng trong việc phát triển căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai, củng cố, rèn luyện xây dựng đội cứu quốc quân Bắc Sơn (sau là Đội Cứu quốc quân 1) trở thành một trong những đơn vị tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Sự nghiệp cách mạng của đồng chí để lại cho lớp lớp đảng viên, thế hệ trẻ bài học sâu sắc về tinh thần đấu tranh bất khuất, kiên cường, giữ trọn  lời thề trung thành với Đảng, với Tổ quốc, với Nhân dân.

Trong những ngày đầu đội du kích hoạt động, đồng chí Lương Văn Tri đã trực tiếp hướng dẫn, tổ chức luyện tập theo kỹ thuật đánh du kích cho các đội viên. Sau mỗi lần tổ chức vận động đánh du kích tấn công địch, đồng chí đều tổ chức rút kinh nghiệm với phân tích khoa học, thấu đáo. 

Theo lời kể của ông Lê Dục Tôn, nguyên cán bộ châu Võ Nhai được tăng cường cho phong trào ở Bắc Sơn từ năm 1941, tại buổi rút kinh nghiệm, anh Huy (bí danh của đồng chí Lương Văn Tri) nói: "Cái mà các đồng chí thiếu là "Văn ôn võ luyện", chúng ta là con nhà "võ" mà là nhà "võ cách mạng". Chúng ta phải rèn luyện tay súng của chúng ta. Chỉ có năng rèn luyện tay súng, chúng ta mới thực hiện được phương châm "trăm phát trăm trúng" như tất cả các em du kích hằng mong ước. Quân đội cách mạng phải có ý chí cách mạng kiên cường, có kiến thức khoa học và giỏi về kỹ thuật" (trích trang 70, cuốn “Đồng chí Lương Văn Tri - Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng (1910-1941)”, Nhà xuất bản Văn hóa - Thông tin, năm 2014).

Tháng 2/1941, thực hiện chủ trương của Đảng, Đội Cứu quốc quân được thành lập trên cơ sở Đội du kích  Bắc  Sơn. Tại buổi lễ thành lập, đồng chí Lương Văn Tri, Chỉ huy trưởng Đội cứu quốc quân Bắc Sơn nghiêm trang đọc 5 lời thề danh dự: Không phản Đảng; Tuyệt đối trung thành với Đảng; kiên quyết chiến đấu trả thù cho các đồng chí đã hy sinh; Không hàng giặc; Không hại dân".

Với sự chỉ huy trực tiếp, tích cực của đồng chí Lương Văn Tri, Đội cứu quốc quân Bắc Sơn - lực lượng vũ trang đầu tiên của Đảng ngày càng trưởng thành, Bắc Sơn - Võ Nhai được xây dựng, củng cố trở thành một trong những căn cứ địa cách mạng vững chắc của cả nước. Sau hội nghị Trung ương 8, tháng 5/1941, Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã chỉ định đồng chí Phùng Chí Kiên - Ủy viên Trung ương Đảng làm Chỉ huy trưởng căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai, kiêm Chỉ huy trưởng Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn; đồng chí Lương Văn Tri, Ủy viên Ban Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ, được chỉ định làm Chính trị viên Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn.

Lo sợ trước sự hoạt động mạnh mẽ của Đội Cứu quốc quân Bắc Sơn, thực dân Pháp đã tiến hành cuộc khủng bố càn quét toàn bộ căn cứ địa Bắc Sơn - Võ Nhai. Trước tình hình đó, đồng chí Phùng Chí Kiên và Lương Văn Tri đã quyết định chia Đội Cứu quốc quân thành 2 nhánh rút lui. Trên đường hành quân, đồng chí Phùng Chí Kiên đã hy sinh, đồng chí Lương Văn Tri bị thương nặng sau đó bị địch bắt.

Sau khi bắt được đồng chí, địch đã dùng mọi thủ đoạn tra tấn, hòng khai thác thông tin, tung tích của các đồng đội đi cùng. Tuy nhiên với bản lĩnh, ý chí kiên cường, sắt đá, đồng chí đã giữ trọn khí tiết người chiến sĩ cộng sản. Đồng chí Lương Văn Tri đã trút hơi thở cuối cùng tại nhà tù của thực dân Pháp ở Cao Bằng.

Đồng chí đã ngã xuống khi chưa được chứng kiến thành quả sự nghiệp đấu tranh cách mạng. Sự hy sinh của đồng chí để lại bài học sâu sắc cho lớp lớp đảng viên, thế hệ trẻ về tinh thần quả cảm, kiên cường, không chịu khuất phục trước kẻ thù. Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, đồng chí Lương Văn Tri luôn nêu cao tấm gương sáng của người chiến sĩ cộng sản không ngừng phấn đấu học tập, rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất đạo đức cách mạng, có lý tưởng cao đẹp, lối sống trong sáng, trọng đạo lý, trọng nghĩa tình, gần gũi yêu thương đồng chí, đồng đội, mãi mãi là tấm gương sáng ngời có ý nghĩa giáo dục sâu sắc đối với thế hệ trẻ, để lớp lớp con cháu chúng ta học tập và noi theo. 

Anh Vi Văn Quân, thôn Điềm He 2, xã  Điềm He chia sẻ: Đồng chí Lương Văn Tri là người con ưu tú của quê hương Xứ Lạng, cả cuộc đời đồng chí đã cống hiến, đóng góp cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Tiếp bước đồng chí, thế hệ trẻ chúng tôi sẽ không ngừng nỗ lực, cố gắng, góp sức xây dựng, phát triển quê hương ngày càng phát triển.  

Nhân kỷ niệm 115 năm ngày sinh của đồng chí Lương Văn Tri (17/8/1910 – 17/8/2025), mỗi cán bộ, đảng viên, người dân trên địa bàn đều tự hào về những cống hiến, đóng góp của tiền bối, người đã dành trọn thanh xuân cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Học tập và noi gương đồng chí, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Lạng Sơn sẽ tiếp tục đoàn kết, chung sức vượt qua khó khăn, đổi mới, sáng tạo trong phát triển kinh tế - xã hội, củng cố an ninh quốc phòng vững chắc, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh.