Thủ tướng: Việt Nam tự tin, bản lĩnh để giữ cân bằng dựa trên nguyên tắc

Trưa 25/6, tại Thiên Tân, Trung Quốc, trong khuôn khổ tham dự Hội nghị thường niên các nhà tiên phong lần thứ 16 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF 16 Thiên Tân), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tham dự phiên đối thoại chính sách "Kỷ nguyên mới của Việt Nam: Từ tầm nhìn đến hành động".

Dưới sự điều phối của ông Borge Brende, Chủ tịch điều hành WEF, phiên đối thoại có sự tham dự của khoảng 100 đại biểu là đại diện của các chính phủ, tổ chức, doanh nghiệp trên thế giới.

Những nội dung trọng tâm thảo luận của phiên đối thoại là kỷ nguyên phát triển mới của Việt Nam; ưu tiên chính sách của Việt Nam nhằm bảo đảm tự chủ kinh tế trong khi tiếp tục hội nhập sâu vào kinh tế toàn cầu; những ảnh hưởng của phức tạp địa chính trị đối với phát triển của Việt Nam và ứng xử của Việt Nam với cạnh tranh chiến lược nước lớn…

Mở đầu cuộc đối thoại, Chủ tịch điều hành WEF cho biết phiên thảo luận đặc biệt này có số lượng người đăng ký vượt xa khả năng tiếp nhận, khi "bên ngoài vẫn còn rất đông khách mời xếp hàng chờ mà Ban Tổ chức không thể bố trí chỗ trong phòng".

Việt Nam có cơ sở và nền tảng để tăng trưởng cao hơn

Trong câu hỏi đầu tiên, ông Borge Brende đánh giá Việt Nam là một nền kinh tế tăng trưởng rất nhanh - điều hiếm thấy trong bối cảnh kinh tế toàn cầu hiện nay. Dự kiến tăng trưởng kinh tế thế giới năm nay sẽ giảm xuống khoảng 2,5%, trong khi Việt Nam vẫn kỳ vọng đạt mức 7-8%.

Điều phối viên đề nghị Thủ tướng cho biết, "đâu là bí quyết giúp Việt Nam thành công về kinh tế và là làm thế nào để duy trì đà tăng trưởng này mà không rơi vào tự mãn?"

Thủ tướng chia sẻ, trong bối cảnh suy giảm tăng trưởng trên thế giới rất rõ, thì Việt Nam vẫn đặt mục tiêu tăng trưởng từ 8% trong năm 2025 và hai con số trong những năm tới, để có thể đạt mục tiêu tới năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Thủ tướng khẳng định điều này đòi hỏi nỗ lực rất lớn và cũng là thách thức trong bối cảnh hiện nay, nhưng Việt Nam có các cơ sở, nền tảng để thực hiện.

Thứ nhất, là niềm tin vào đường lối phát triển dựa trên chủ nghĩa Marx–Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh và nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, hàng nghìn năm lịch sử, vận dụng sáng tạo trong điều kiện Việt Nam và hoàn cảnh quốc tế.

Thứ hai là hệ thống chính trị ổn định dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, sự quản lý của Nhà nước của dân, do dân, vì dân, phát huy vai trò làm chủ của nhân dân, với quan điểm nhân dân làm nên lịch sử, nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân.

Thứ ba là nội lực sẵn có hiện nay của Việt Nam: Quy mô kinh tế xếp thứ 32 thế giới; thuộc nhóm 20 quốc gia hàng đầu về quy mô thương mại và thu hút FDI; GDP bình quân đầu người năm 2024 đạt 4.700 USD, mức trung bình cao…

Thứ tư là sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế; có mạng lưới 17 FTA với các thị trường, đối tác lớn như Trung Quốc, Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN…

Thứ năm, Việt Nam cũng đã có nhiều kinh nghiệm đối diện, vượt qua những cuộc khủng hoảng, yếu tố rủi ro trong nhiều năm vừa qua.

Theo Thủ tướng, đây là những nền tảng, cơ sở để Việt Nam có thể đạt được tốc độ tăng trưởng cao hơn trong năm nay và những năm tới đây.

Giữ cân bằng dựa trên nguyên tắc, kiên định đường lối

Trong câu hỏi thứ hai, điều phối viên đặt câu hỏi về cách ứng xử của Việt Nam trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược nước lớn gay gắt, để cân bằng quan hệ giữa các nước.

Thủ tướng cho biết, nền kinh tế Việt Nam có độ mở rất cao, quy mô GDP hiện khoảng gần 500 tỷ USD, nhưng tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2024 khoảng 800 tỷ USD, nên một tác động nhỏ ở bên ngoài cũng có tác động lớn. Trong đó, Trung Quốc và Hoa Kỳ chiếm gần 50% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam.

Do đó, Việt Nam phải có đường lối khôn khéo, cân bằng, nhất là trước sự cạnh tranh địa chính trị hiện nay. Thủ tướng nêu rõ, Việt Nam phải cân bằng nhưng dựa trên nguyên tắc: Kiên định đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa; là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; thực hiện đường lối quốc phòng "4 không" (không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế).

Việt Nam cũng đang đa dạng hóa thị trường, đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đa dạng hóa chuỗi sản xuất để "có thể có điều kiện xoay xở phòng khi trái gió trở trời".

Thủ tướng cho rằng hiện Việt Nam đang làm tốt việc giữ thế cân bằng trong quan hệ giữa các đối tác khác nhau, nhưng không chủ quan mà luôn giữ vững bình tĩnh, kiên trì, kiên định, không hoang mang, lo sợ, hoảng hốt.

Thủ tướng cũng cho biết, giữa đối thoại và đối đầu, Việt Nam chọn đối thoại. Việt Nam sẵn sàng đối thoại, hợp tác để xử lý các khác biệt, bất đồng, bảo đảm hài hòa lợi ích và giải quyết thỏa đáng các mối quan tâm của các đối tác, các quốc gia, cộng đồng quốc tế. Đồng thời, vừa đấu tranh vừa hợp tác, "cái gì hợp tác được thì phải khai thác hết, cái gì cần phải đấu tranh thì cũng đấu tranh đến cùng, không hy sinh lợi ích cốt lõi của mình".

Đơn cử, Hoa Kỳ từng có chiến tranh rồi cấm vận với Việt Nam, nhưng Việt Nam sẵn sàng gác lại quá khứ, tôn trọng khác biệt, khai thác điểm đồng, hạn chế bất đồng để hướng tới tương lai, nên hai nước đã từ cựu thù trở thành đối tác chiến lược toàn diện.

Thủ tướng nhấn mạnh, Việt Nam luôn ở thế cân bằng với sự tự tin và bản lĩnh, với tinh thần "biến không thành có, biến khó thành dễ, biến không thể thành có thể", càng áp lực lại càng nỗ lực.

Đánh giá câu trả lời "rất thỏa đáng", ông Borge Brende cho rằng việc Hoa Kỳ trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam sau nhiều năm chiến tranh và cấm vận là điều khó tưởng tượng. "Nếu khi còn chiến tranh Việt Nam, có ai đó nói với ngài: '50 năm sau, khi trở thành Thủ tướng, Mỹ sẽ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của chúng ta', thì Thủ tướng sẽ phản ứng thế nào?", điều phối viên đặt một câu hỏi giả định.

Trả lời câu hỏi này, Thủ tướng chia sẻ: "Chúng ta ai cũng phải lớn lên, ai cũng có quá khứ, nhưng không sống với quá khứ mà phải sống với hiện tại và tương lai. Vì vậy chúng ta chọn con đường tốt nhất cho hiện tại và tương lai, quá khứ tốt thì khai thác, quá khứ không tốt thì gác lại".

"Sự trưởng thành của mỗi con người phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng điều quan trọng là mỗi người đều phải có ý chí, sống nhân văn, hướng thiện, làm những điều tốt lành cho mình và cho mọi người xung quanh. Còn chức vụ hay tiền bạc thì nó đến rồi nó đi; triết lý sống là chân thành, tin cậy, làm việc hết mình, luôn tin tưởng, luôn hy vọng vào tương lai tốt đẹp", ông nói.

Sẵn sàng đối mặt với khó khăn và luôn tự tin vào chính mình

Trả lời câu hỏi tiếp theo về những nền tảng cho sự phát triển kinh tế hiện nay của Việt Nam, Thủ tướng cho biết trong thế kỷ 20, Việt Nam là một trong những nước chịu nhiều đau thương, mất mát nhất trên thế giới. Hiện vẫn còn 3 triệu người bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam, 300.000 người đã hy sinh vẫn chưa tìm thấy thông tin; ngày nào cũng có bom mìn nổ và mỗi khi làm các dự án kinh tế thì đều phải rà phá bom mìn. Ngay sau chiến tranh, Việt Nam lại bị cấm vận.

Tuy nhiên, Việt Nam không chịu khuất phục mà phải đứng lên, tự lực tự cường đi lên từ bàn tay, khối óc, mảnh đất, khung trời, cửa biển của mình. Việt Nam chuyển từ nền kinh tế tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế thị trường với 3 trụ cột: (1) xóa quan liêu, bao cấp; (ii) phát triển kinh tế đa thành phần, trong đó có kinh tế tư nhân; (iii) hội nhập.

Việt Nam xác định xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, bởi trong bối cảnh quốc tế hiện nay, trước các vấn đề lớn mang tính toàn dân, toàn diện, toàn cầu như đại dịch COVID-19, biến đổi khí hậu, cạnh tranh chiến lược, cạnh tranh thương mại… thì không nước nào có thể tự giải quyết được một mình.

Để làm được điều đó, Việt Nam kết hợp hài hòa giữa nguồn lực bên trong và bên ngoài, dựa vào nguồn lực bên trong là cơ bản, chiến lược, lâu dài, quyết định, gồm con người Việt Nam, thiên nhiên Việt Nam và truyền thống văn hóa - lịch sử hàng nghìn năm; đồng thời xác định nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá, thường xuyên với sự hợp tác, giúp đỡ của bạn bè, đối tác quốc tế về vốn, thể chế kinh tế thị trường, công nghệ, quản lý thông minh và đào tạo nhân lực. "Nếu chỉ dựa vào nội lực thì không ổn, mà dựa toàn bộ vào bên ngoài thì lại càng không vững chắc", Thủ tướng nhấn mạnh.

Trả lời câu hỏi về dự báo tương lai cũng như hợp tác, cạnh tranh trên thế giới thời gian tới, Thủ tướng cho rằng mỗi đất nước cũng như mỗi con người, có những điều tốt lành và điều rủi ro; quá trình phát triển luôn xuất hiện những mâu thuẫn, có những rủi ro và khủng hoảng phải giải quyết.

Thế giới ngày nay có nhiều khó khăn, thách thức, nhưng cũng có cơ hội và thuận lợi rất rộng mở. Thủ tướng nêu rõ, chúng ta phải hóa giải được khó khăn, thách thức một cách hợp lý, hiệu quả nhất, bằng những phương pháp tốt nhất có thể. Đồng thời, luôn đặt con người, sự việc trong sự vận động, phát huy, khai thác tối đa những yếu tố tích cực.

"Như tôi đã phân tích, một quốc gia có nội lực và ngoại lực, anh tranh thủ ngoại lực, nội lực thế nào bằng đường lối đối ngoại, chính sách kinh tế của anh", Thủ tướng đặt vấn đề.

Như hiện nay, chúng ta có thể làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống như đầu tư, xuất khẩu, tiêu dùng, đồng thời thúc đẩy các động lực, mô hình tăng trưởng mới dựa vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn… "Đây là chân trời mới rất bao la và không có giới hạn khi chúng ta có sự đổi mới, sáng tạo và đặc biệt là có tư duy đúng đắn", Thủ tướng nhấn mạnh.

"Tôi rất lạc quan vì nguồn lực bắt nguồn từ tư duy, động lực bắt nguồn từ sự đổi mới, sức mạnh bắt nguồn từ nhân dân. Những yếu tố rất quyết định là thời gian, trí tuệ và sự quyết đoán. Dù thế giới như hiện nay hay trong những thập kỷ tới có khó khăn, vấn đề là chúng ta có tư duy, phương pháp luận đúng, vận dụng sáng tạo trong điều kiện, hoàn cảnh của từng nước, đặt trong bối cảnh quốc tế phù hợp thì chúng ta đều có cách thoát ra một cách tốt nhất có thể, vẫn đạt hiệu quả. Vì vậy, chúng ta luôn sẵn sàng đối mặt với khó khăn, chúng ta không thiếu niềm tin, không thiếu hy vọng, chúng ta tự tin vào chính bản thân mình, tự tin vào tư duy, trí tuệ của mình, tự tin vào sự quyết đoán của mình để vượt qua khó khăn, biến khó khăn, thách thức thành thời cơ và thuận lợi, càng áp lực lại càng nỗ lực để đi lên", Thủ tướng phát biểu.

Chủ tịch điều hành WEF Borge Brende cho rằng đây là "kết thúc hoàn hảo cho một cuộc đối thoại lạc quan – điều rất cần thiết giữa bối cảnh nhiều bi quan hiện nay" và chia sẻ mong muốn rằng "Xin được như Thủ tướng Việt Nam: Hãy nhìn 'ly nước đầy một nửa' thay vì 'vơi một nửa'".

Phiên đối thoại của Thủ tướng Chính phủ được Chủ tịch WEF Borge Brende cũng như các đại biểu đánh giá cao và nồng nhiệt hoan nghênh. Ngay sau khi phiên đối thoại kết thúc, nhiều đại biểu, học giả quốc tế vẫn đặt các câu hỏi và được Thủ tướng chia sẻ liên quan các cải cách đột phá mang tính chiến lược của Việt Nam trong thời gian qua như về thể chế, hạ tầng, nguồn nhân lực, đặc biệt là về thể chế kinh tế thị trường, cải cách hành chính, phân cấp, phân quyền, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.

Những chia sẻ của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đã truyền tải thông điệp mạnh mẽ về một Việt Nam đang sẵn sàng cho phát triển đột phá từ tư duy, tầm nhìn đến hành động cụ thể, tạo nền tảng vững chắc đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Đối thoại chính sách với Thủ tướng Việt Nam là một điểm nhấn của Hội nghị thường niên các Nhà tiên phong của Diễn đàn Kinh tế Thế giới lần thứ 16. Việc Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính là khách mời đặc biệt của Đối thoại chính sách quốc gia với Lãnh đạo WEF năm nay càng khẳng định sự coi trọng của WEF đối với Việt Nam cũng như cá nhân Thủ tướng Chính phủ Việt Nam.