Phát triển cơ sở giáo dục đại học thành chủ thể nghiên cứu mạnh

Bộ Giáo dục và Đào tạo đặt mục tiêu đến năm 2035 sẽ phát triển được 25-30 cơ sở giáo dục đại học thành chủ thể nghiên cứu mạnh; có từ 3-5 đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế.

Đến năm 2030, lựa chọn 15-20 cơ sở giáo dục đại học có năng lực, uy tín, thế mạnh về nghiên cứu, ứng dụng, đổi mới sáng tạo và đào tạo các lĩnh vực công nghệ ưu tiên để đầu tư, phát triển thành chủ thể nghiên cứu mạnh; trong đó đầu tư mạnh và có cơ chế đặc thù, vượt trội để phát triển ít nhất 2 đại học tinh hoa theo mô hình đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế.

Mục tiêu đến năm 2035 sẽ phát triển được 25-30 cơ sở giáo dục đại học thành chủ thể nghiên cứu mạnh; có từ 3-5 đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế.

Đây là một trong những mục tiêu được đề cập đến trong dự thảo Đề án phát triển các trường đại học trở thành chủ thể nghiên cứu mạnh, kết hợp chặt chẽ nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo đến năm 2035, được Bộ Giáo dục và Đào tạo công bố tại Hội thảo khoa học Phát triển các trường đại học trở thành các chủ thể nghiên cứu mạnh, gắn kết nghiên cứu, ứng dụng và đào tạo, diễn ra chiều 7/8 tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Các cơ sở giáo dục đại học là chủ thể nghiên cứu mạnh sẽ đóng vai trò then chốt trong hệ sinh thái khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.

Đề án đặt ra yêu cầu các cơ sở này phải có số lượng công bố khoa học trên các tạp chí quốc tế uy tín tăng bình quân 12% và số lượng bằng sáng chế được đăng ký và cấp bằng tăng 20 - 22% mỗi năm; hình thành ít nhất 50 nhóm nghiên cứu mạnh, trong đó có tối thiểu 30 nhóm đạt trình độ quốc tế trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược, công nghệ cao và các lĩnh vực khoa học mũi nhọn khác.

Cùng với đó, Đề án yêu cầu mỗi cơ sở sẽ thu hút được ít nhất 20 chuyên gia, nhà khoa học giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài tham gia nghiên cứu khoa học, giảng dạy. Các chỉ tiêu này được tăng lên trong giai đoạn 2030-2035.

Nhiều giải pháp được đề xuất trong dự thảo Đề án nhằm phát triển cơ sở giáo dục đại học thành chủ thể nghiên cứu mạnh, bao gồm: cơ chế hợp tác nhà trường-nhà nước-doanh nghiệp, hợp tác công-tư; chính sách đột phá trong thu hút nhân tài; hoàn thiện quy định về dịch vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cơ sở giáo dục đại học để thúc đẩy các trường tham gia thị trường khoa học công nghệ (tư vấn, chuyển giao công nghệ, ươm tạo doanh nghiệp spin-off…).

Cùng với đó, Đề án cũng hỗ trợ nâng cao năng lực nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, kết nối và hợp tác phát triển cho các cơ sở giáo dục đại học là chủ thể nghiên cứu mạnh; tăng cường hoạt động hợp tác quốc tế trong nghiên cứu khoa học, chuyển giao công nghệ, đổi mới sáng tạo và đào tạo.

Chia sẻ tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc cho biết đề án này là một trong những nội dung rất quan trọng, nhằm thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về "đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia," góp phần tạo đột phá về khoa học công nghệ để đưa đất nước phát triển nhanh.

Vì vậy, các đơn vị soạn thảo dự thảo Đề án cần tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện trên cơ sở lắng nghe ý kiến từ các trường, chuyên gia để có các cơ chế, chính sách, giải pháp triển khai hiệu quả.

Trong số đó, các đơn vị cần làm rõ tiêu chí của một cơ sở giáo dục là chủ thể nghiên cứu mạnh, việc đánh giá không chỉ dựa vào chỉ tiêu công bố khoa học mà phải có thêm nhiều mặt khác như: ứng dụng chuyển giao, thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Bên cạnh cơ chế riêng cho một số trường trở thành chủ thể nghiên cứu mạnh, Đề án cũng cần đề xuất các chính sách chung cho các cơ sở giáo dục đại học phát triển mạnh.

Cùng với đó, ban soạn thảo đề án có thể rà soát, tăng chỉ tiêu về số lượng cơ sở giáo dục đại học được chọn đầu tư, phát triển thành chủ thể nghiên cứu mạnh.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc, Đề án cần phải đề xuất những giải pháp thu hút nhân tài với những cơ chế vượt trội để xây dựng, phát triển đội ngũ nghiên cứu trong các trường.

Cùng với đó, Đề án cần chú trọng đến vấn đề đầu tư cơ sở vật chất; cơ chế, nguồn lực tài chính cho hoạt động khoa học công nghệ. Đặc biệt, Đề án cần có giải pháp để triển khai hiệu quả cơ chế hợp tác nhà trường-nhà nước-doanh nghiệp.

Bởi theo tinh thần của Nghị quyết 57, nhà nước sẽ ưu tiên hỗ trợ đầu tư những hạng mục quan trọng. Tuy nhiên để sản phẩm đào tạo, nghiên cứu đáp ứng được thị trường thì vai trò của doanh nghiệp có ý nghĩa quan trọng./.