Nhả khói, trói tương lai

- Thuốc lá đang âm thầm đe dọa sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Với chủ đề năm 2025 “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”, WHO kêu gọi bảo vệ trẻ em khỏi tác hại của thuốc lá (THCTL). Những năm qua, các cấp, ngành chức năng trên địa bàn tỉnh đã và đang triển khai nhiều biện pháp để kiểm soát mối nguy này.

Cũng như các địa phương khác, tại Lạng Sơn, tình trạng sử dụng thuốc lá, nhất là thuốc lá điện tử vẫn âm ỉ, đáng lo ngại. Trên mạng xã hội, nhiều học sinh, sinh viên đang bị cuốn vào trào lưu sử dụng thuốc lá điện tử với những sản phẩm bắt mắt, được quảng bá là “ít độc hại”, “giúp cai nghiện”, nhưng thực chất lại tiềm ẩn rủi ro nghiện cao, tổn thương phổi nghiêm trọng. 

Bác sĩ Nguyễn Sơn Hiếu, Phó Giám đốc Bệnh viện Phổi Lạng Sơn cho biết: Trong các bệnh nhân mắc bệnh phổi mãn tính điều trị nội trú tại bệnh viện có khoảng 70% có thói quen hút thuốc lá. Đặc biệt, với thuốc lá điện tử, chúng tôi ghi nhận xu hướng bệnh nhân trẻ hóa. Về góc độ y tế cộng đồng, thuốc lá thế hệ mới không phải là giải pháp cai nghiện. Ngược lại, nó khiến việc điều trị bệnh liên quan đến thuốc lá phức tạp và kéo dài hơn. 

Mặc dù trên địa bàn tỉnh chưa có thống kê về số học sinh hút thuốc lá điện tử, song theo ghi nhận của ngành chức năng, từ năm 2022 đến nay, các cơ sở y tế trên địa bàn đã tiếp nhận 5 trường hợp bệnh nhân là học sinh nhập viện do ngộ độc Nicotine sau khi hút thuốc lá điện tử. 

Để phòng, chống THCTL, các cơ quan chức năng trên địa bàn từ tỉnh đến cơ sở đã chủ động triển khai nhiều biện pháp thiết thực. Ông Hoàng Duy Thiện, Trưởng Phòng Nghiệp vụ Y Dược, Sở Y tế cho biết: Hằng năm, phòng đề xuất lãnh đạo sở tham mưu Ban Chỉ đạo Phòng, chống THCTL tỉnh thành lập đoàn kiểm tra liên ngành về thực hiện Luật Phòng, chống THCTL, xử lý nghiêm hành vi buôn bán, quảng cáo và sử dụng thuốc lá. Đồng thời, phối hợp với các sở, ngành, các huyện, thành phố triển khai tổ chức các lớp tập huấn, tuyên truyền trực tiếp tại trường học, cơ quan, cộng đồng, trên các phương tiện thông tin đại chúng nhằm nâng cao nhận thức về THCTL.

Từ năm 2024 đến nay, toàn tỉnh đã tổ chức 752 buổi tuyên truyền trực tiếp, cấp phát trên 18.000 tờ rơi, pano, áp phích phòng chống tác hại thuốc lá tại cộng đồng, trường học, cơ quan, doanh nghiệp. Các đợt truyền thông tập trung vào THCTL với sức khoẻ, các biện pháp cai thuốc lá… và nhấn mạnh chủ đề năm 2025 do Tổ chức Y tế Thế giới phát động “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo” để bóc tách lớp vỏ bóng bẩy mà ngành công nghiệp thuốc lá dựng lên để che đậy mối nguy sức khỏe.

Về phía nhà trường, mô hình “Trường học không khói thuốc” tiếp tục được triển khai tại 100% cơ sở giáo dục phổ thông. 100% trường học thực hiện niêm yết quy định cấm hút thuốc lá tại trường học và đưa nội dung này vào đánh giá thi đua đối với cán bộ giáo viên, nhân viên và đánh giá, xếp loại hạnh kiểm học sinh. Bình quân mỗi năm, các trường học trên địa bàn tỉnh tổ chức trên 500 buổi tuyên truyền lồng ghép vào giờ sinh hoạt lớp với trên 100.000 lượt giáo viên, học sinh tham gia; tổ chức cho hơn 17 nghìn cán bộ, giáo viên, nhân viên và hơn 70.000 học sinh từ khối THCS đến trường chuyên nghiệp ký cam kết không hút thuốc lá trong trường học.

Em H.T.H, 17 tuổi, học sinh Trường THPT Việt Bắc, thành phố Lạng Sơn bộc bạch: Em hút thuốc lá điện tử từ lớp 10 do bạn bè rủ rê, thấy mùi thơm, đẹp mắt, em nghiện lúc nào không hay. Qua nghe tuyên truyền tại trường học, xem ti vi, đọc báo, em mới hiểu nó không chỉ gây nghiện mà còn ảnh hưởng nhiều tới phổi, hệ thần kinh nên đã quyết tâm cai thuốc.

Đi đôi với tuyên truyền, lực lượng chức năng đã tăng cường thanh, kiểm tra các cơ sở kinh doanh thuốc lá việc thực hiện các quy định của Luật Phòng, chống THCTL. Từ năm 2024 đến nay, lực lượng chức năng đã phát hiện, xử lý 13 vụ vi phạm liên quan đến buôn bán thuốc lá, thu giữ hơn 4.000 bao thuốc lá điếu, 600 máy thuốc lá điện tử, 126.000 đầu đốt máy hút thuốc lá điện tử, 2.150 hộp chứa dầu thuốc lá điện tử, hơn 3.900 kg thuốc lá khô, cây thuốc lá... không rõ nguồn gốc xuất xứ, nhập lậu.

Thiết nghĩ để chống lại “sự hấp dẫn giả tạo” của thuốc lá, bên cạnh sự quyết liệt của ngành chức năng còn rất cần sự vào cuộc của gia đình, nhà trường và cộng đồng. Mỗi người dân cần chủ động, đồng hành trong xây dựng môi trường không khói thuốc lá, bảo vệ sức khoẻ và tương lai của thế hệ trẻ.