Nâng cao năng lực quản lý, mở đường' cho phát triển ngành hàng không hiện đại, hội nhập

Sáng 16/6, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp cho ý kiến về Hồ sơ chính sách của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (thay thế) nhằm thể chế hóa đường lối, chủ trương của Đảng, chỉ đạo của Chính phủ, phù hợp với các điều ước quốc tế, quy định, khuyến cáo mới của Tổ chức Hàng không dân dụng quốc tế (ICAO).

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, 3 nội dung cần làm rõ trong Hồ sơ chính sách của Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (Hồ sơ): Tính thực chất trong tiếp thu góp ý; bám sát tinh thần phân cấp, phân quyền; cập nhật đầy đủ các vấn đề an ninh – an toàn hàng không trong bối cảnh mới.

"Không thể có chuyện ý kiến góp hay, có cơ sở khoa học mà chỉ ghi nhận rồi để lại nghiên cứu sau. Nếu đánh giá là hay, thì phải tiếp thu. Nếu chưa thể tiếp thu, phải có giải trình rõ ràng, thuyết phục", Phó Thủ tướng nói.

Cơ quan soạn thảo cần bám sát Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Theo đó, những vấn đề mang tính chủ trương, chính sách lớn sẽ thuộc thẩm quyền lập pháp của Quốc hội, còn các vấn đề tổ chức thực hiện, quản lý kỹ thuật là nhiệm vụ của Chính phủ và các bộ, ngành. "Chúng ta cần phân định rõ: việc ai, người đó làm. Đúng vai, đúng bài".

Phó Thủ tướng đặc biệt lưu ý là công tác bảo đảm an ninh, an toàn hàng không đang đối mặt với nhiều nguy cơ, rủi ro mới đòi hỏi phải siết chặt hơn nữa, từ quy định về hạ tầng, thiết bị viễn thông, đội ngũ phi công, đến người làm nhiệm vụ an toàn bay và hệ thống an ninh trong, ngoài sân bay.

Đề xuất 5 nhóm chính sách sửa đổi

Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam cho biết, trên cơ sở tổng kết thi hành Luật Hàng không dân dụng Việt Nam, cập nhật khuyến nghị của ICAO và yêu cầu phát triển mới, cơ quan soạn thảo đề xuất 5 nhóm chính sách sửa đổi.

Hoàn thiện khung pháp lý về tổ chức quản lý nhà nước chuyên ngành hàng không, trong đó làm rõ vai trò, địa vị pháp lý của nhà chức trách hàng không và nhà chức trách an ninh hàng không; phát triển công nghiệp hàng không.

Hoàn thiện chính sách về an toàn hàng không, bám sát 8 yếu tố trọng yếu trong hệ thống giám sát an toàn của ICAO.

Cập nhật, bổ sung chính sách về an ninh hàng không, coi đây là bộ phận của an ninh quốc gia, có tổ chức chuyên trách, cơ chế điều tra độc lập.

Sửa đổi chính sách về đầu tư, khai thác cảng hàng không, sân bay, đặc biệt các sân bay lưỡng dụng có yếu tố quốc phòng – an ninh và cơ chế hợp tác công – tư (PPP).

Phát triển vận tải hàng không, bao gồm chính sách khuyến khích hãng vận tải hàng hóa, nâng cao chất lượng dịch vụ, trách nhiệm hãng hàng không.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng đề xuất bổ sung phạm vi điều chỉnh đối với thiết bị bay không người lái, taxi bay, nhằm cập nhật xu hướng công nghệ và mở đường cho thí điểm mô hình mới.

Bộ Xây dựng đề xuất những nội dung bãi bỏ: Quy hoạch vùng thông báo bay; không quy định chi tiết, điều kiện, quy trình, thủ tục hành chính và phân công trách nhiệm của cơ quan thuộc Chính phủ để bảo đảm linh hoạt, phù hợp với thực tiễn; không luật hóa các nội dung thuộc phạm vi điều chỉnh của văn bản dưới luật).

Các chính sách quản lý nhà nước về hàng không dân dụng đáp ứng các chủ trương, yêu cầu của Đảng và Nhà nước trong vấn đề phân cấp, phân quyền như: Cấp Giấy phép kinh doanh vận chuyển hàng không, Giấy phép kinh doanh hàng không chung từ Thủ tướng Chính phủ xuống Bộ Xây dựng để tránh trùng lặp với thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư và tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư, doanh nghiệp.

Quá trình xây dựng chính sách đã dự kiến cắt giảm 33,33% thủ tục hành chính, trong đó bãi bỏ 11 thủ tục hành chính; cắt giảm 31% điều kiện kinh doanh, trong đó bãi bỏ 11 điều kiện kinh doanh và 3 lĩnh vực hoạt động của ngành nghề kinh doanh dịch vụ tại cảng hàng không gồm: Dịch vụ khai thác khu bay, dịch vụ bảo đảm an ninh hàng không, dịch vụ kỹ thuật hàng không.

Tại cuộc họp, lãnh đạo các bộ Công an, Tư pháp, Tài chính, Công Thương… đã trao đổi, thảo luận về các nhóm chính sách an ninh, an toàn hàng không; quản lý phương tiện bay mới và vận tải độ cao thấp; phát triển công nghiệp hàng không; phân quyền, phân cấp linh hoạt, phù hợp với biến động của khoa học, công nghệ, thị trường; cam kết quốc tế và hội nhập thị trường hàng không quốc tế; vai trò của phối hợp liên ngành...

Nội dung "chín, rõ" thì đưa vào luật, "chưa rõ" thì thí điểm

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, các cơ chế, chính sách mới về hàng không phải đặt mục tiêu tạo đột phá, gỡ điểm nghẽn, nâng cao năng lực quản lý nhà nước theo hướng rõ ràng, đúng đắn, bám sát thực tiễn và phù hợp với các cam kết quốc tế; mở đường cho phát triển ngành hàng không hiện đại, hội nhập.

Cơ quan soạn thảo tiếp thu ý kiến, hoàn thiện Hồ sơ, bảo đảm quy định rõ những nội dung cần luật hóa (thuộc thẩm quyền Quốc hội), đồng thời phân cấp hợp lý cho Chính phủ trong tổ chức thực thi; Đồng thời phải tuân thủ tinh thần Nghị quyết 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng pháp luật: Nội dung nào "chín, rõ" thì đưa vào luật; nội dung nào "chưa rõ" thì quy định theo hướng định hướng chính sách, thí điểm (sandbox), tránh bó cứng thực tiễn.

Các nhóm chính sách cần được làm rõ về nội hàm: Cái gì là mới bổ sung, cái gì là cũ nhưng cần sửa, tránh thay đổi nhóm chính sách hình thức mà nội dung lại đi sai hướng.

Đồng tình với đề xuất tách riêng hai nhóm chính sách an ninh và an toàn hàng không, Phó Thủ tướng đề nghị bổ sung quy định về an ninh hàng không đối với các phương tiện bay không người lái (drone) tham gia vận chuyển hàng không dân dụng theo hướng luật hóa hoặc đưa vào diện nghiên cứu, thí điểm; cập nhật quy định an toàn hàng không đối với các phương tiện bay hiện đại, ứng dụng trong y tế, thương mại, taxi hàng không...

Phó Thủ tướng nêu rõ Luật Hàng không mới cần xử lý dứt điểm là cơ chế sử dụng đất, tài sản quốc phòng – an ninh kết hợp mục tiêu dân sự tại sân bay lưỡng dụng, không để chồng chéo giữa pháp luật hàng không, đất đai và quốc phòng; phân định rõ quan hệ công – tư trong đầu tư – vận hành – quản lý hạ tầng cảng, tránh chồng chéo, thiếu minh bạch, "phần nào nhà nước quản lý, phần nào tư nhân chịu trách nhiệm".

Cơ quan soạn thảo cần rà soát chính sách cạnh tranh, phân bổ khung giờ bay (slot bay), nhượng quyền khai thác... để bảo đảm công bằng giữa doanh nghiệp hàng không nhà nước và tư nhân, cũng như cơ chế hỗ trợ hàng không Việt Nam phát triển, đủ năng lực hội nhập quốc tế.

Về các cam kết quốc tế, đặc biệt là với ICAO, Phó Thủ tướng yêu cầu đưa vào luật những nội dung đã được thỏa thuận, nhất là liên quan đến tổ chức bộ máy, chức năng, nhiệm vụ cơ quan quản lý nhà nước về hàng không. Ngoài ra, cần bổ sung chính sách về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong ngành hàng không, như cập nhật lộ trình giảm phát thải CO₂, tham gia đầy đủ Chương trình Bù đắp và giảm phát thải carbon hàng không quốc tế (CORSIA), khuyến khích sử dụng nhiên liệu hàng không bền vững (SAF)...

Phó Thủ tướng đề nghị đưa chính sách phát triển công nghiệp hàng không thành một nội dung riêng, độc lập, có lộ trình cụ thể. Đây là lĩnh vực mới, có tiềm năng lớn, cần được quy định rõ trong luật để từng bước hình thành năng lực nội địa về sản xuất, sửa chữa, phát triển thiết bị và dịch vụ kỹ thuật hàng không.

Trong bối cảnh xuất hiện các nguy cơ, rủi ro mới về an toàn, an ninh hàng không, Phó Thủ tướng cho rằng cần quy định cơ chế, chính sách đầu tư công nghệ, thiết bị giám sát, phát hiện, xử lý kịp thời các vật thể bay xâm nhập trái phép khu vực sân bay.