Hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng kinh doanh với thị trường Nhật Bản

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt 46,23 tỷ USD. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản đạt khoảng 24,61 tỷ USD.

Thị trường Nhật Bản còn nhiều dư địa cho hàng hoá xuất khẩu Việt Nam, đặc biệt là nhóm hàng tiêu dùng, nông sản. Tuy nhiên để khai thác hiệu quả, doanh nghiệp phải đáp ứng được các tiêu chuẩn khắt khe về chất lượng cũng như vượt qua áp lực cạnh tranh cao.

Đây là nội dung được các chuyên gia chia sẻ tại hội thảo “Chiến lược gia tăng cơ hội xuất khẩu của doanh nghiệp Việt Nam vào thị trường Nhật Bản” do Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh (ITPC) phối hợp với Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Osaka, Nhật Bản cùng các đơn vị tổ chức tại Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 25/6.

Ông Trần Phú Lữ, Giám đốc ITPC thông tin, những năm gần đây, quan hệ kinh tế Việt Nam - Nhật Bản đã và đang phát triển mạnh mẽ, trở thành một trụ cột trong quan hệ giữa hai quốc gia.

Việt Nam là đối tác xuất khẩu lớn thứ 7 và là đối tác nhập khẩu hàng hóa lớn thứ 9 của Nhật Bản. Việt Nam, Nhật Bản còn rất nhiều dư địa để hợp tác thương mại khi đang có chung đến 4 hiệp định thương mại tự do song phương và cả đa phương.

Năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Nhật Bản đạt 46,23 tỷ USD. Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Nhật Bản đạt khoảng 24,61 tỷ USD, các mặt hàng xuất khẩu chủ lực bao gồm hàng dệt, may; phương tiện vận tải và phụ tùng; máy móc, thiết bị, dụng cụ; gỗ và các sản phẩm gỗ, đồ nội thất, các sản phẩm nhựa.

Ở chiều ngược lại, Nhật Bản cũng xuất khẩu sang Việt Nam khoảng 21,62 tỷ USD, với các nhóm hàng chính như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng; sắt thép; điện thoại các loại và linh kiện.

Theo ông Trần Phú Lữ, quan hệ thương mại Việt Nam – Nhật Bản được kỳ vọng sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng trong thời gian tới. Nhật Bản không chỉ là thị trường xuất khẩu quan trọng mà còn là nguồn cung cấp công nghệ và thiết bị công nghiệp hiện đại cho Việt Nam.

Việc gia tăng xuất khẩu các mặt hàng có giá trị cao như máy tính, linh kiện điện tử và sản phẩm công nghiệp chế biến sẽ là hướng đi chiến lược trong thời gian tới. Ở chiều ngược lại, doanh nghiệp Nhật Bản cũng có cơ hội mở rộng đầu tư và cung cấp sản phẩm chất lượng cao vào Việt Nam.

“Nhật Bản với dân số hơn 120 triệu người và nhu cầu nhập khẩu ngày càng gia tăng, là một thị trường xuất khẩu đầy tiềm năng cho hàng hóa Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng tối đa cơ hội, doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao chất lượng sản phẩm, cập nhật kiến thức thị trường, chủ động xây dựng chiến lược phát triển bền vững và mở rộng hợp tác quốc tế. Sự chủ động và linh hoạt trong cách tiếp cận sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường Nhật Bản, góp phần gia tăng kim ngạch xuất khẩu,” ông Trần Phú Lữ khuyến nghị.

Bà Quyền Thị Thúy Hà, Trưởng Chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Osaka (Nhật Bản) nhận định: Xét về cơ cấu kinh tế, Việt Nam – Nhật Bản có tính bổ trợ lẫn nhau, không cạnh tranh trực tiếp, cùng với nền văn hóa tương đồng và khoảng cách địa lý gần gũi. Cộng đồng người Việt tại Nhật Bản cũng đóng vai trò quan trọng với nhiều hoạt động giao lưu và thương mại tạo điều kiện thuận lợi cho hợp tác giữa hai bên. Tín hiệu tăng trưởng nhập khẩu của Nhật Bản cho thấy nhu cầu nội địa vẫn còn mạnh, tuy nhiên Việt Nam mới chiếm khoảng 3,3% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu vào thị trường Nhật Bản.

“Nhật Bản là một thị trường cạnh tranh cao đi kèm với các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt; người tiêu dùng Nhật đặc biệt ưa chuộng các sản phẩm có chất lượng, độ bền, tính an toàn và xuất xứ rõ ràng. Mặc dù trung thành với thương hiệu, người dân Nhật Bản vẫn sẵn sàng thử nghiệm những sản phẩm mới mang lại giá trị vượt trội,” bà Quyền Thị Hà nhấn mạnh.

Xu hướng tiêu dùng nổi bật hiện nay của thị trường Nhật Bản là ưu tiên các mặt hàng thân thiện với môi trường, có thể tái chế và không sử dụng nhựa.

Ngoài ra, các lĩnh vực đang thu hút sự quan tâm là thực phẩm sạch, an toàn và có nguồn gốc rõ ràng; sản phẩm làm đẹp và chăm sóc cá nhân; sản phẩm công nghệ và tiện ích gia đình; dịch vụ và sản phẩm dành cho người cao tuổi.

Sự phát triển các nền tảng thương mại điện tử như Rakuten và Amazon Japan cũng thúc đẩy mạnh hoạt động mua sắm trực tuyến. Xét về tiêu dùng cá nhân hóa, người Nhật đặc biệt lựa chọn các sản phẩm được thiết kê riêng cho từng độ tuổi, giới tính,…

Về cơ hội cho hàng Việt Nam, bà Quyền Thị Hà tập trung vào hai ngành hàng trọng điểm là dệt may - da giày và nông sản. Theo đó, thị trường dệt may - da giày Nhật Bản có quy mô lớn, khoảng 55 - 60 tỷ USD và phụ thuộc chủ yếu vào nguồn cung từ nước ngoài với tỷ lệ nhập khẩu lên đến 98,5% về số lượng.

Việt Nam là nhà cung cấp hàng may mặc và da giày lớn thứ hai cho Nhật Bản, chiếm 17,2% thị phần, chỉ sau Trung Quốc. Kể từ khi Hiệp định RCEP có hiệu lực, xuất khẩu dệt may và da giày từ Việt Nam sang Nhật Bản đã ghi nhận mức tăng trưởng hơn 25%.

Đối với ngành nông sản, Nhật Bản có nhu cầu cao đối với các mặt hàng nông nghiệp an toàn và hữu cơ, đặc biệt là những sản phẩm thế mạnh của Việt Nam mà Nhật Bản không có điều kiện canh tác thuận lợi như cà phê, hạt điều, trái cây nhiệt đới và rau củ quả. Kim ngạch nhập khẩu nhóm hàng này của Nhật Bản đang tăng trưởng mạnh.

Đáng chú ý, nhập khẩu càphê hạt của Nhật Bản trong năm 2024 đã tăng 20,2% so với năm 2023; trong khi nhập khẩu cacao cùng các chế phẩm từ ca cao tăng vọt 115%.

Lực lượng hơn 634 nghìn người Việt Nam đang sinh sống và làm việc tại Nhật cũng là một nhóm người tiêu dùng tiềm năng cho thực phẩm Việt. Muốn thành công tại thị trường Nhật Bản, doanh nghiệp cần đầu tư nghiêm túc vào chất lượng, nghiên cứu kỹ lưỡng thị trường, tìm hiểu văn hóa và chủ động xây dựng mối quan hệ bền vững với các đối tác bản địa.

Ở góc độ đơn vị thu mua và phân phối của Nhật Bản, ông Shiotani Yuichiro - Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm Hữu hạn AEON TOPVALU Việt Nam cho biết, AEON đặc biệt chú trọng đến các giá trị bền vững và trách nhiệm xã hội.

Cụ thể, AEON ưu tiên kinh doanh các sản phẩm có chứng nhận quốc tế uy tín như chứng nhận hoạt động đánh bắt thủy sản bền vững (MSC), chứng nhận nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm (ASC), chứng nhận quản lý rừng bền vững (FSC).

Để trở thành đối tác chính thức của AEON, những nhà cung cấp hướng tới thị trường nội địa và ASEAN phải đáp ứng các yêu cầu như thành lập công ty được ít nhất 1 năm, có năng lực sản xuất theo thiết kế, yêu cầu của bên đặt hàng và mong muốn hợp tác cùng AEON.

Đối với đối tác có mục tiêu xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản, các điều kiện sẽ cao hơn, như yêu cầu 5 năm kinh nghiệm hoạt động, sở hữu nhà máy riêng, có kinh nghiệm xuất khẩu, có khả năng nộp báo cáo tài chính của 2 kỳ gần nhất.

Ngoài ra các tiêu chuẩn về lao động, an toàn, môi trường và đạo đức kinh doanh cũng là vấn đề được quan tâm.

“Các doanh nghiệp Việt Nam chưa có kinh nghiệm xuất khẩu có thể bắt đầu những bước đi đầu tiên bằng việc trở thành đối tác chiến lược, cùng AEON mang những sản phẩm chất lượng đến với người tiêu dùng. Thông qua hệ thống siêu thị rộng khắp của AEON, doanh nghiệp Việt Nam dễ dàng nắm bắt cơ hội để không chỉ chinh phục thị trường Nhật Bản mà còn vươn xa trên thị trường quốc tế” - ông Shiotani Yuichiro chia sẻ thêm./.