Doanh nghiệp Hải Sen bán hàng giả vẫn được vinh danh: Đơn vị trao giải nói gì?

Nhiều người thắc mắc khi Công ty Hải Bé của Lê Văn Hải được vinh danh chất lượng quốc gia nhưng sau đó lại bị phát hiện kinh doanh hàng giả.

Thời điểm Công ty Hải Bé của Lê Văn Hải được vinh danh năm 2023. (Nguồn: HTV)

Mới đây, dư luận xôn xao về việc Lê Văn Hải (SN 1995, Ninh Bình) - chủ kênh Tik Tok “Gia đình Hải Sen” - bị bắt giữ vì tội buôn bán hàng giả. Đáng nói, vào thời điểm năm 2023, doanh nghiệp Hải Bé của Lê Văn Hải đã được vinh danh trong một chương trình về sản phẩm chất lượng quốc gia. Và hiện tại, sản phẩm của doanh nghiệp này đã bị cơ quan điều tra xác định là hàng giả.

Trả lời PV Báo điện tử VTC News về vấn đề này, một cán bộ của Viện Nghiên cứu kinh tế Châu Á (đơn vị tổ chức) cho biết, chương trình vinh danh này chủ yếu mang tính chất truyền thông. Khi các doanh nghiệp tham gia, gửi hồ sơ thì ban tổ chức sẽ đánh giá dựa trên những thông tin được doanh nghiệp cung cấp.

“Chúng tôi không có chức năng để kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm, quy trình sản xuất như cơ quan quản lý Nhà nước. Cho nên khi các doanh nghiệp muốn được vinh danh trong chương trình để làm công tác truyền thông nhưng sau đó lại vi phạm, không tuân thủ cam kết thì ban tổ chức sẽ thu hồi những chứng nhận đã cấp”, vị này nói.

Ngoài ra, vị này cho biết thêm, hiện ban tổ chức đã làm hồ sơ gửi doanh nghiệp để thông báo thu hồi lại danh hiệu: “Chương trình này đã diễn ra từ năm 2023 và trong quá trình kinh doanh họ vi phạm nên ban tổ chức sẽ thu hồi".

Theo giới thiệu, chương trình Thương hiệu uy tín, sản phẩm – dịch vụ chất lượng quốc gia được tổ chức thường niên từ chục năm nay. Trên website của Viện Nghiên cứu kinh tế Châu Á cũng từng xuất hiện nhiều bài viết giới thiệu về chương trình này. Thế nhưng hiện tại, website này đã không thể truy cập với lý do đang bảo trì.

Kiểm soát chặt các giải thưởng vinh danh

Bàn luận về vấn đề này, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong nhận định, có thể có 2 khả năng xảy ra.

Một là chứng nhận vinh danh đã được doanh nghiệp vận động nhằm đạt được, với mục đích dùng để quảng bá thương hiệu, làm điểm tựa cho khách hàng tin tưởng vào chất lượng sản phẩm, giúp bán được nhiều hàng.

Hai là trước đó họ làm thật và được vinh danh, nhưng sau đó họ lại làm sai luật. Trường hợp này tương tự việc một người trước đó được tôn vinh nhưng sau một thời gian lại trở thành tội phạm.

Cũng theo ông Phong, về bản chất thì các chương trình trao giải thưởng, vinh danh là tốt khi nhằm tôn vinh, khuyến khích những cá nhân, đơn vị hoạt động tích cực, có nhiều đóng góp cho xã hội nhằm lan tỏa ra cộng đồng.

“Tuy nhiên, gần đây việc vinh danh này mọc lên ngày càng nhiều và xuất hiện cả chứng nhận giả hoặc chứng nhận trao nhầm. Đây là khiếm khuyết, thậm chí là sai lầm của những đơn vị trao giải thưởng. Và nguy hiểm hơn là với những doanh nghiệp không chân chính thì họ sẽ lợi dụng điều đó nhằm trục lợi, lừa dối khách hàng”, ông Phong nhấn mạnh.

Cũng bàn về lỗ hổng trong việc vinh danh doanh nghiệp hoặc cá nhân, luật sư Trần Tuấn Anh - Giám đốc Công ty Luật Minh bạch kể lại: Trước đây ông từng làm việc cho doanh nghiệp sản xuất và nhận được rất nhiều lời mời tham dự các chương trình vinh danh tương tự.

Thế nhưng, khi tìm hiểu để tham gia, ông nhận ra các chương trình này không hề đề ra một tiêu chí cụ thể nào để so sánh, xếp hạng. “Họ không hề kiểm tra chất lượng sản phẩm mà hoàn toàn dựa vào những cam kết của doanh nghiệp. Từ đó, xếp hạng vinh danh bằng niềm tin hoặc thậm chí là giá trị số tiền tài trợ cho từng vị trí”, ông Tuấn Anh nêu thực tế.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân (đoàn Bình Dương), Phó Chủ tịch Hội doanh nhân tư nhân Việt Nam, thẳng thắn nêu quan điểm: “Việc doanh nghiệp được trao giải thưởng nhưng sau đó lại bị phát hiện sản xuất hàng giả, hàng kém chất lượng sẽ gây hệ luỵ rất lớn không chỉ cho người tiêu dùng mà cho cả xã hội và ảnh hưởng đến những doanh nghiệp chân chính. Vì sẽ khiến người tiêu dùng nghi ngờ chất lượng hàng hóa Việt Nam, nghi ngờ cả kết quả của những giải thưởng. Từ đó họ hạn chế mua, ngay cả sản phẩm của những doanh nghiệp uy tín".

Vì thế, theo đại biểu Nguyễn Quang Huân, cơ quan điều tra cần làm rõ xem việc trao giải thưởng cho các cá nhân, doanh nghiệp hiện đang thực hiện theo quy trình nào, có hợp lý không? Trách nhiệm của họ là gì nếu vinh danh nhầm?

“Nếu việc doanh nghiệp, cá nhân phạm pháp sau khi được trao giải thì đơn vị tổ chức không liên đới. Nhưng nếu trường hợp cơ quan chức năng phát hiện có việc thông đồng, vụ lợi, bắt tay giữa các bên thì bên tổ chức phải chịu trách nhiệm”, ông Huân nêu ý kiến.

Đồng quan điểm, chuyên gia Nguyễn Minh Phong nhấn mạnh: "Điều này cũng giống như việc phạt người nổi tiếng quảng cáo bừa, không thể vô tư quảng bá như vậy. Các đơn vị trao giải thưởng đã đến lúc không thể thoải mái cấp chứng nhận mà không xem xét kỹ về sản phẩm được".

Luật sư Trần Tuấn Anh cũng nêu quan điểm cần kiểm soát chặt những giải thưởng vinh danh. “Mới đây dư luận đã bàng hoàng với thông tin một doanh nghiệp bàn cà phê nổi tiếng, được chứng nhận OCOP nhưng lại bán sản phẩm giả và đến bây giờ lại là vụ việc của Hải Bé”, ông Tuấn Anh dẫn chứng.

Do đó, ông Tuấn Anh cho rằng, cơ quan quản lý cần đề ra những tiêu chí cụ thể để các chương trình vinh danh coi đây là "kim chỉ nam" khi lựa chọn doanh nghiệp, cá nhân xứng đáng được vinh danh.

Đồng thời, về mặt pháp lý, cần có những cơ chế hậu kiểm để sẵn sàng thu hồi danh hiệu khi có vi phạm. "Thường thì các đơn vị trao giải, vinh danh xong là xong, họ không chịu trách nhiệm gì với sản phẩm hay hoạt động của các doanh nghiệp, cá nhân sau đó. Do đó, các đơn vị tổ chức không có trách nhiệm pháp lý. Nhưng tôi cho rằng, các đơn vị đã thu lợi từ chương trình vinh danh của mình thì cần có trách nhiệm đến cùng”, ông Tuấn Anh nêu quan điểm.