Cứu trẻ đúng cách khi bị đuối nước, đừng dốc ngược

Trong số 3 ca bệnh nhi đuối nước nặng, nhập Bệnh viện Nhi Trung ương mới đây, các bác sĩ cho biết, chỉ có 1 trẻ được sơ cứu đúng cách, tiên lượng khả quan. Các ca còn lại đều nguy kịch do không được thổi ngạt, ép tim kịp thời.

Hồi sức tim phổi - phương pháp cấp cứu quan trọng nhất khi trẻ ngừng tim

Các bác sĩ của Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, dù đã được cảnh báo nhiều lần, tuy nhiên tình trạng sơ cứu sai, đặc biệt là dốc ngược trẻ sau đuối nước vẫn xảy ra, gây hậu quả nghiêm trọng.

Mới đây, khoa Điều trị tích cực Nội khoa của Bệnh viện đã tiếp nhận 3 ca đuối nước nặng, trong đó chỉ có 1 trẻ được sơ cứu đúng cách, tiên lượng khả quan. Trường hợp còn lại đều nguy kịch do không được thổi ngạt, ép tim kịp thời.

Ca thứ nhất là bé trai 6 tuổi, bị ngã xuống sông khi đang chơi đùa cùng bạn. Sau khi được gia đình phát hiện và đưa lên bờ, thay vì được cấp cứu ép tim, thổi ngạt đúng cách thì trẻ lại bị bế chạy vòng quanh. Sau đó, trẻ được đưa tới cơ sở y tế tại địa phương, được tiến hành cấp cứu ngừng tim đúng cách bằng ép tim và thổi ngạt kết hợp tiêm adrenalin. Sau khi có nhịp tim trở lại, trẻ được chuyển lên Bệnh viện Nhi Trung ương. Mặc dù đã được hồi sức tích cực nhưng trẻ vẫn đang trong tình trạng nguy kịch.

Ca thứ hai cũng là bé trai 13 tuổi, bị đuối nước khi xuống ao nhặt quả cầu lông. Do không biết bơi, trẻ nhanh chóng bị đuối nước. Người dân phát hiện và đưa lên bờ nhưng cũng không được cấp cứu đúng cách, trẻ bị vác dốc ngược và chạy vòng quanh. Sau một khoảng thời gian, tình trạng không cải thiện, trẻ mới được tiến hành cấp cứu ép tim, thổi ngạt. Tuy nhiên, do thời gian ngừng tuần hoàn kéo dài hơn 30 phút, trẻ nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, có nguy cơ chết não, tiên lượng rất xấu dù đã được hồi sức tích cực.

May mắn hơn hai trẻ trên, mộ bé trai 20 tháng tuổi, bị rơi xuống mương nước gần nhà. Sau khoảng 6 phút, trẻ được gia đình phát hiện trong tình trạng ngừng thở, tím tái. Ngay lập tức, trẻ được cấp cứu ép tim thổi ngạt (không vác dốc ngược). Sau vài phút cấp cứu, trẻ hồng hào trở lại và được đưa đến cơ sở y tế. Hiện tại, trẻ đang được tiến hành hồi sức tích cực với tiên lượng bệnh khả quan.

Theo ThS.BS Nguyễn Văn Thắng, khoa Điều trị tích cực Nội khoa, Bệnh viện Nhi Trung ương, khi phát hiện trẻ bị đuối nước, có ngừng thở ngừng tim, việc cấp cứu ép tim thổi ngạt là biện pháp cấp cứu quan trọng nhất giúp cải thiện tiên lượng và kết quả điều trị cho trẻ.

Những sai lầm phổ biến

Tuy nhiên, ThS.BS Nguyễn Văn Thắng cho biết, thực tế đáng lo ngại hiện nay là nhiều trẻ bị sơ cứu sai cách khi bị bế dốc ngược và chạy vòng quanh, mất "thời gian vàng" trong hồi sức cấp cứu khi trẻ có ngừng thở ngừng tim. Hậu quả của hành động này dẫn tới tình trạng tổn thương các cơ quan, đặc biệt là thiếu oxy não trầm trọng, dẫn tới chết não.

Bên cạnh đó, việc dốc ngược trẻ còn tạo nguy cơ nước, thức ăn, dịch dạ dày trào ngược vào đường hô hấp, làm gia tăng tổn thương phổi ở giai đoạn sau, khiến việc điều trị trở nên khó khăn.

Các bác sĩ cảnh báo, trẻ em có nguy cơ đuối nước vào bất cứ thời điểm nào trong năm, tuy nhiên mùa hè là thời điểm trẻ nghỉ học, thường xuyên tiếp xúc với nước khi đi bơi, đi chơi hoặc về quê nên nguy cơ đuối nước thường xảy ra nhiều hơn.

Để phòng ngừa đuối nước, các gia đình cần bắt đầu từ những hành động thiết thực: không để trẻ ở gần ao hồ, bể nước, sông suối mà không có người lớn giám sát; dạy trẻ kỹ năng bơi và an toàn dưới nước càng sớm càng tốt; trang bị kỹ năng sơ cứu, đặc biệt là ép tim ngoài lồng ngực và thổi ngạt; tuyệt đối không dốc ngược trẻ khi xảy ra đuối nước.

Đối với cơ quan chức năng, lắp rào chắn tại khu vực có nguy cơ cao (ao hồ, sông suối, mương nước…); bố trí nhân viên cứu hộ tại bể bơi, bãi biển công cộng; đào tạo, tập huấn kỹ năng cứu hộ – sơ cứu cho cộng đồng; lồng ghép phòng chống đuối nước vào các chính sách phát triển bền vững.