Cuộc đua xả hàng thuốc lá điện tử

Trước lệnh cấm sản xuất, kinh doanh và sử dụng thuốc lá điện tử có hiệu lực từ 1/1/2025, nhiều cửa hàng và cá nhân kinh doanh ồ ạt thanh lý hàng tồn kho. Trên mạng xã hội, các bài đăng bán thuốc lá điện tử với mức giá giảm sâu xuất hiện dày đặc, từ các trang cá nhân đến hội, nhóm mua bán. Tuy nhiên, việc này tiềm ẩn rủi ro lớn về sức khỏe và pháp lý, đòi hỏi người tiêu dùng cần hết sức cẩn trọng.

Ồ ạt thanh lý

Trước những thông tin về việc cấm kinh doanh thuốc lá điện tử, các cửa hàng, đại lý và người bán lẻ dường như đang chạy đua để giải phóng hàng tồn kho. Giá cả những sản phẩm này giảm mạnh, có nơi giảm tới 50% so với giá niêm yết.

Trên các hội nhóm Facebook, TikTok, Zalo, hàng loạt bài đăng bán thuốc lá điện tử với giá rẻ bất ngờ xuất hiện. Các sản phẩm từ pod dùng một lần, thiết bị vape, đến tinh dầu đều được quảng cáo giảm giá đến 50%, thậm chí “mua 1 tặng 1”.

Người bán liên tục nhấn mạnh đây là “cơ hội cuối cùng” để sở hữu sản phẩm trước khi lệnh cấm có hiệu lực. Một chủ cửa hàng online cho biết: “Chúng tôi phải thanh lý hết hàng tồn kho trước khi lệnh cấm triển khai, nếu không sẽ thiệt hại lớn”.

Trên mạng xã hội Facebook, những hội nhóm như: “Bán thuốc lá điện tử”; “Vape thuốc lá điện tử”; “Vape bod thuốc lá điện tử”... với hàng chục nghìn người tham gia liên tục có những bài đăng xả hàng. Đa số các bài đăng này đều thông báo giá chỉ từ 1xx (tức là hơn 100 nghìn đồng - PV). Dưới mỗi bài đăng có nhiều comment muốn được inbox.

Trong vai một khách hàng đang có nhu cầu mua thuốc lá điện tử, phóng viên liên hệ với một tài khoản là “Ngân Vapo” để hỏi giá. Người này gửi cho phóng viên rất nhiều mẫu thuốc lá điện tử và hỏi chọn cái nào. Khi phóng viên chọn đại một loại và hỏi giá thì được biết cái đó hiện đang bán với giá 250 nghìn đồng. Phóng viên thắc mắc, tại sao sắp có lệnh cấm mà giá không giảm thì “Ngân Vapo” đáp: “Giá đó là sale lắm rồi, sang tháng giá chắc đắt gấp 3”. Người này cũng khẳng định đấy mới chỉ là Quốc hội thông qua thôi, chứ còn ra luật thì ít nhất cũng phải nửa năm nữa nên giá thuốc lá điện tử kiểu gì cũng tăng (!?).

Tương tự, một tài khoản có tên “Thiên Lý” cũng đăng bán thuốc lá điện tử với lời mời chào: “Cơ hội cuối cùng cho anh chị em sở hữu pod giá rẻ giật mình”. Tuy nhiên, người này không đăng giá công khai mà bất cứ ai hỏi giá đều nhận được câu trả lời: “Inbox mình nhé”. Khi phóng viên inbox thì nhận được lời tư vấn: “Chị nên mua nhiều để dành hút dần, chứ sau này có lệnh cấm rồi mua vừa khó lại vừa đắt. Hiện tại bọn em đang xả hàng nên giá mềm lắm, chỉ hơn 100 nghìn là mua được rồi”.

Trên TikTok, một tài khoản có tên Nguyễn Duy Việt Anh đăng bài: “Xả nát luôn. Anh em cần gì alo em đi nát giá luôn”. Phía dưới là nhiều bình luận yêu cầu chủ tài khoản này inbox.
Chị Nguyễn Thị Huyền, chủ một cửa hàng bán thuốc lá điện tử tại quận Đống Đa (Hà Nội), chia sẻ: “Chúng tôi đã nhập hàng từ cách đây vài tháng với hy vọng bán ra ổn định, nhưng giờ đây, khi có thông tin lệnh cấm, tôi buộc phải thanh lý càng nhanh càng tốt. Giá giảm, sản phẩm nhiều nhưng khách hàng cũng ít hơn trước”.

Tại một cửa hàng bán thuốc lá điện tử trên phố Phùng Hưng, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội), vô số mẫu mã cùng đủ loại tinh dầu thuốc lá và các phụ kiện, thiết bị đi kèm được bày bán. Dù không phải là kho hàng nhưng người bán khẳng định ngoài bán lẻ thì còn bán buôn với số lượng lớn, khách có nhu cầu bao nhiêu cũng đáp ứng được. Người này không quên nhấn mạnh, thời điểm này mua hàng là lời nhất vì đa số các cửa hàng đều bán giá xả.

Khi được hỏi hàng có xuất xứ rõ ràng không thì người bán thừa nhận toàn bộ mặt hàng mà cửa hàng phân phối đều có xuất xứ từ nước ngoài. Tuy nhiên, theo quan sát, trên tem nhãn không hề có thông tin về đơn vị nhập khẩu theo quy định. Khi phóng viên yêu cầu hóa đơn nếu giao dịch thì người bán nói chỉ có hóa đơn về giá cả thôi, chứ không thể xuất nguồn từ đâu được, đấy là bảo mật làm ăn.

Thuốc lá điện tử trên thị trường hiện nay có giá dao động từ 100.000 đến hơn 200.000 đồng/chiếc, thu hút sự chú ý nhờ thiết kế đa dạng, hình dáng ngộ nghĩnh và hàng chục mùi hương độc đáo, đặc biệt hấp dẫn đối tượng học sinh. Anh Lê Bá Thịnh, một người bán thuốc lá điện tử trên địa bàn TP Hà Nội cho biết, các sản phẩm thuốc lá điện tử hình con vật được ưa chuộng nhờ thiết kế dễ thương và có hơn 10 mùi hương đặc trưng. Thiết kế này luôn được các bạn học sinh mua rất nhiều. Giá bán lẻ là 130.000 đồng/chiếc, còn mua sỉ từ 20 chiếc trở lên chỉ còn 110.000 đồng/chiếc.

Nguyễn Tuấn Hùng, sinh viên năm nhất Đại học Kinh tế quốc dân, trước đó từng ôm khá nhiều thuốc lá điện tử để bán cho bạn bè. Hùng bảo, xung quanh em hầu như các bạn đều hút thuốc lá điện tử nên em nhập hàng về bán. Thấy bán nhanh lại được giá nên Hùng ôm ngày một nhiều hơn.

Tuy nhiên, khi Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử từ năm 2025 thì Hùng phải cuống cuồng xả hàng. Nếu như trước đó những mặt hàng thuốc lá điện tử mà Hùng nhập về thường bán với giá 400.000-500.000 thì giờ đây Hùng buộc phải bán tháo với giá chỉ hơn 100.000 đồng. Hùng chia sẻ: “Em cố gắng bán hết trước lệnh cấm để thu hồi vốn được đồng nào hay đồng đó. Lãi trước đó cũng đủ rồi”.

Cần sự phối hợp chặt chẽ của các cơ quan chức năng

Khi lệnh cấm thực sự được ban hành, việc kinh doanh và tiêu thụ thuốc lá điện tử sẽ bị cấm hoàn toàn. Điều này đặt ra câu hỏi lớn về số phận của các sản phẩm đang tồn kho. Một số chuyên gia cho rằng, mặc dù việc xả hàng có thể tạo cơ hội mua hàng giá rẻ, nhưng sẽ là rủi ro lớn nếu người tiêu dùng không kiểm tra kỹ nguồn gốc, chất lượng sản phẩm.

Ngày 30/11, tại kỳ họp thứ 8, Khóa XV, Quốc hội đã chính thức thông qua nghị quyết về việc cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển và sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng từ năm 2025. Quyết định này được đưa ra nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Quốc hội cũng yêu cầu Chính phủ triển khai mạnh mẽ các biện pháp để thực hiện quy định này. Đặc biệt là việc nâng cao nhận thức của người dân và thanh, thiếu niên về tác hại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Mặc dù cơ quan chức năng, các chuyên gia y tế đã nhiều lần đưa ra cảnh báo về sự nguy hiểm, độc hại của thuốc lá điện tử nhưng trên thị trường hiện nay vẫn bán tràn lan. Qua tìm hiểu của phóng viên, thị trường thuốc lá điện tử ở Việt Nam có hàng nghìn cơ sở kinh doanh, đặc biệt là trên mạng xã hội. Các cửa hàng bán đủ chủng loại thuốc lá, tinh dầu chứa nicotine. Trong đó, có thể kể đến những loại thuốc lá điện tử dùng một lần, cũng có loại có thể tái sử dụng bằng cách sạc pin và mua riêng tinh dầu bên ngoài để sử dụng. Có thể hiểu, thuốc lá điện tử là một thiết bị giúp nung nóng tinh dầu, từ đó tạo ra khói tương tự thuốc lá truyền thống nhưng có nhiều hương vị và chủng loại.

Chính vì có nhiều điểm tương tự thuốc lá truyền thống, thuốc lá điện tử được mô tả như một phương pháp hoàn hảo để giúp cai nghiện thuốc lá truyền thống. Bên cạnh đó, việc hạn chế mùi thuốc lá, nhiều hương vị... khiến thuốc lá điện tử dần trở thành sản phẩm được ưa chuộng trong giới trẻ. Từ đó, giới trẻ bắt đầu sử dụng thuốc lá điện tử và biến sản phẩm này thành xu hướng thời thượng...

Anh Phan Văn Chinh (phường Mộ Lao, Hà Đông, Hà Nội), người đã có 5 năm gắn đời mình với thuốc lá điện tử nhưng vẫn ủng hộ lệnh cấm này. Anh cho biết: “Hút thuốc lá điện tử thực sự rất có hại cho sức khỏe, bản thân mình biết điều này nhưng lại không thể cai được. Nhiều lần cai nhưng rồi lại tái nghiện. Cách đây khoảng 3 tháng, mình bị ho ra máu, phải vào bệnh viện khám. Bác sĩ bảo mình bị viêm phổi nặng nên về phải quyết tâm bỏ thuốc. Mình cũng hy vọng lần này mình bỏ được vĩnh viễn, ngoài ra có thêm lệnh cấm nữa thì mình càng có thêm động lực để bỏ”.
Mới đây, Cục Quản lý thị trường Hà Nội cho biết, tiếp tục triển khai cao điểm cuối năm, lực lượng quản lý thị trường Hà Nội liên tiếp kiểm tra, xử lý các vụ việc kinh doanh mặt hàng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng có dấu hiệu nhập lậu.

Từ đầu tháng 11 đến nay, chỉ riêng Đội Quản lý thị trường số 17 cùng Đoàn kiểm tra liên ngành số 2 Ban Chỉ đạo 389 TP Hà Nội đã kiểm tra, xử lý 7 vụ vi phạm liên quan thuốc lá điện tử, phạt hành chính 112.500.000 đồng, Buộc tiêu hủy 606 sản phẩm thuốc lá điện tử dùng một lần, phụ kiện hút thuốc lá điện tử, tinh dầu thuốc lá điện tử, trị giá hàng hóa buộc tiêu hủy khoảng 166 triệu đồng. Thời gian tới, Quản lý thị trường Hà Nội sẽ tiếp tục tăng cường kiểm tra đối với mặt hàng là thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

Để ngăn chặn tình trạng mua bán thuốc lá điện tử, ngành hải quan cũng đang triển khai đồng bộ, quyết liệt các biện pháp nghiệp vụ để đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá điện tử ngay tại các cửa khẩu. Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị tăng cường các biện pháp nghiệp vụ nắm tình hình, quản lý chặt chẽ các hoạt động xuất, nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, kịp thời phát hiện, ngăn chặn việc vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trái phép.

Trong đó, Tổng cục Hải quan yêu cầu các đơn vị giám sát chặt chẽ hàng hóa, hành lý xuất, nhập qua các cửa khẩu các lô hàng có dấu hiệu vi phạm, tiến hành kiểm tra, xử lý theo đúng quy định của pháp luật. Tăng cường kiểm tra, kiểm soát có trọng tâm, trọng điểm tại các tuyến, địa bàn có nguy cơ, rủi ro buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Việc thanh lý ồ ạt thuốc lá điện tử trước thềm lệnh cấm không chỉ phản ánh thực trạng kinh doanh bất chấp quy định, mà còn đặt ra nhiều nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Trong bối cảnh lệnh cấm đang đến gần, người tiêu dùng cần tỉnh táo và cân nhắc kỹ lưỡng trước khi mua các sản phẩm này để tránh những rủi ro về sức khỏe và pháp lý. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần siết chặt quản lý, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, nhằm bảo vệ lợi ích chung và đảm bảo một môi trường lành mạnh, an toàn cho cộng đồng.