Công thức loại bỏ tai nạn giao thông của Helsinki

Thủ đô Helsinki của Phần Lan đã thiết lập một chuẩn mực toàn cầu mới khi trải qua tròn một năm không có bất cứ ca tử vong nào liên quan đến giao thông. Trang ZME Science cho rằng đây không phải là tiến bộ ngẫu nhiên hay một năm bất thường, mà là đỉnh cao của quá trình triển khai triết lý an toàn giao thông một cách có hệ thống và kéo dài hàng thập kỷ.

Dân số đô thị Helsinki hiện vào khoảng 1,5 triệu người, nhưng trong khi các thành phố của Mỹ có dân số tương đương như Cincinnati hoặc Nashville ghi nhận hàng chục vụ tai nạn chết người mỗi năm, thì tại thủ đô của Phần Lan không xảy ra vụ nào trong suốt 12 tháng qua. “Có rất nhiều yếu tố góp phần vào điều này, nhưng giới hạn tốc độ là một trong những yếu tố quan trọng nhất”, Roni Utriainen, kỹ sư giao thông thuộc Sở Môi trường Đô thị của Helsinki, giải thích.

Hiện nay, hơn một nửa số đường phố ở Helsinki giới hạn tốc độ tối đa cho phép là 30 km/h. Cách đây nửa thế kỷ, chỉ một nửa diện tích Helsinki có giới hạn tốc độ tối đa là 50 km/h, nhưng chính quyền thành phố đã từng bước giảm giới hạn tốc độ, đặc biệt là xung quanh các trường học và nhà trẻ.

Thiết kế đường phố thông minh hơn cũng đóng vai trò quan trọng. Cơ sở hạ tầng dành cho người đi bộ và xe đạp ở Helsinki đã được ưu tiên nâng cấp trong những năm gần đây. Ngày càng nhiều người bắt đầu sử dụng phương tiện giao thông công cộng, xe đạp, hoặc chỉ đơn giản là đi bộ. Bên cạnh đó, các khoản đầu tư đáng kể cũng giúp giao thông công cộng hiệu quả và đáng tin cậy hơn. “Giao thông công cộng ở Helsinki rất tuyệt vời, giúp giảm thiểu việc sử dụng ô tô, và cùng với đó là số vụ tai nạn nghiêm trọng”, kỹ sư giao thông Utriainen nhận định.

Một yếu tố quan trọng khác là sự vào cuộc của cảnh sát, theo đó Helsinki đã triển khai camera giao thông tự động và hệ thống thực thi pháp luật, giúp giảm thiểu tình trạng lái xe liều lĩnh.

Các quan chức Helsinki khẳng định rõ ràng rằng việc thành phố này trải qua tròn một năm không có ca tử vong nào vì tai nạn xe hơi không phải là hiện tượng bất thường về mặt thống kê hay sự may rủi, mà là kết quả trực tiếp của kế hoạch dài hạn và tác động tích lũy của các chính sách được thực hiện trong nhiều thập kỷ. Kết quả ấy được khởi nguồn từ khái niệm tiếp cận “Tầm nhìn Zero”, trong đó nêu rõ rằng việc có người tử vong hoặc bị thương nặng khi di chuyển trong hệ thống giao thông đường bộ là “điều không thể chấp nhận được”. Chẳng hạn, khi có người đi bộ tử vong trên đường, không thể chỉ đổ lỗi do họ đi bộ bất cẩn mà các nhà quy hoạch đô thị của Helsinki có nghĩa vụ phải đánh giá các nguyên nhân dẫn đến tình trạng này: Khoảng cách giữa các vạch kẻ đường có quá lớn không? Hệ thống chiếu sáng có kém không, hay giới hạn tốc độ có quá cao không?

ZME Science cho rằng thành công của Helsinki và các thành phố hàng đầu khác chẳng phải là điều huyền bí hay khó hiểu. Thực tế, đó là mô hình rõ ràng và có thể nhân rộng cho bất kỳ khu vực đô thị nào cam kết loại bỏ tử vong do tai nạn giao thông. Tuy nhiên, để đạt được mức độ an toàn tương tự đòi hỏi sự thay đổi căn bản về triết lý, được hỗ trợ bởi một danh mục các chiến lược đã chứng minh hiệu quả.

Trước hết, các thành phố phải bắt đầu bằng cách đưa ra cam kết rõ ràng về việc loại bỏ tử vong do tai nạn giao thông, qua đó gửi đi tín hiệu hữu ích và khuyến khích các cơ quan liên quan cùng hợp tác để đạt được mục tiêu này, miễn sao đó không chỉ là lời nói suông. Tiếp đó, thay đổi có tác động lớn nhất là giới hạn tốc độ, rồi đến bảo đảm đầu tư cho giao thông công cộng và camera tự động, đồng thời đưa ra các ưu đãi để mọi người sử dụng các phương tiện thay thế cho ô tô.