Công bố lễ hội làng Bát Tràng là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia

Tối 12/3, tại đình làng Bát Tràng, xã Bát Tràng, UBND huyện Gia Lâm long trọng tổ chức lễ công bố quyết định công nhận lễ hội làng Bát Tràng là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia và khai mạc lễ hội truyền thống làng Bát Tràng năm 2025.

Dự lễ công bố có Phó Cục trưởng Cục Di sản Văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nông Quốc Thành; Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ Hà Nội Nguyễn Doãn Toản; Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Hà Nội Vũ Thu Hà cùng đại diện lãnh đạo sở, ngành thành phố Hà Nội.

Ngày 10/12/2024, lễ hội truyền thống làng Bát Tràng được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự ghi nhận cho hệ thống giá trị văn hóa đặc sắc của làng nghề gốm Bát Tràng, nơi lưu giữ những tinh hoa của dân tộc, đồng thời là dịp để cộng đồng tưởng nhớ và tri ân công đức tổ nghề và các bậc tiền nhân.

Làng gốm Bát Tràng, nằm bên bờ tả ngạn sông Hồng, thuộc xã Bát Tràng, huyện Gia Lâm, TP Hà Nội, có lịch sử phát triển lâu đời. Gốm Bát Tràng không chỉ nổi tiếng trong nước mà lan tỏa tinh hoa nghệ thuật, bản sắc dân tộc ra khắp thế giới.

Câu chuyện hình thành và phát triển của nghề gốm ở mảnh đất này gắn liền với lịch sử Thăng Long - Hà Nội. Vào thời kỳ vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư (Ninh Bình) ra Đại La và đổi tên thành Thăng Long, thợ thủ công từ các làng Bồ, Bát từ Yên Mô (Ninh Bình) đã đến Bát Tràng, mở lò sản xuất gạch gốm phục vụ cho các công trình xây dựng của triều đình.

Làng Bát Tràng tồn tại và phát triển không ngừng, từ những sản phẩm gạch, gốm phục vụ kiến trúc cho đến đồ gia dụng, đồ thờ cúng, gốm mỹ thuật trang trí. Bên cạnh đó, các sản phẩm gốm của làng nghề còn góp phần hình thành một nền văn hóa đặc sắc, là niềm tự hào của nhân dân.

Năm 2023, nghề gốm Bát Tràng chính thức được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thể hiện sự ghi nhận, tinh thần gìn giữ bảo tồn đối với những giá trị văn hóa mà nghề gốm đã mang lại cho cộng đồng.

Lễ hội làng Bát Tràng hàng năm là dịp để những người con quê hương tưởng nhớ và tri ân tổ nghề, Thành hoàng làng và các bậc tiền nhân. Các nghi lễ trang trọng, như: Lễ dâng hương, lễ Tam sinh, lễ Rước kiệu, lễ Cấp thủy, lễ Nhập thủy, lễ Tế thần...

Nhiều hoạt động ý nghĩa khác cũng được tổ chức công phu, như: Lễ cầu bình an; thi nấu cỗ tổ tại Hội trường Cung đình thuộc Trung tâm tinh hoa Làng nghề Việt; giao hiếu với các làng; lễ thả đèn hoa đăng; bắn pháo hoa; văn nghệ; thể thao; thưởng trà, trò chơi dân gian; ra mắt câu lạc bộ chọi gà... tạo nên không gian đậm đà bản sắc dân tộc, gắn kết cộng đồng và khẳng định tình yêu quê hương, đất nước của người dân làng gốm.

Hội làng Bát Tràng góp phần tôn vinh giá trị văn hóa truyền thống, đồng thời là cơ hội để quảng bá nghề gốm Bát Tràng đến với bạn bè trong và ngoài nước. Lễ hội còn góp phần khôi phục và bảo tồn những nét đẹp văn hóa, nghề nghiệp truyền thống, đưa Bát Tràng ngày càng phát triển, trở thành điểm đến hấp dẫn trong lòng du khách gần xa.

Làng gốm Bát Tràng hiện có hàng trăm nghệ nhân, trong đó có hai Nghệ nhân Nhân dân, sáu nghệ nhân ưu tú, cùng rất nhiều sản phẩm gốm sứ đạt tiêu chuẩn OCOP 3-5 sao.

Với những giá trị văn hóa đặc sắc và sự đóng góp không ngừng của cộng đồng dân cư, Bát Tràng đã được công nhận là điểm du lịch nổi bật của Thủ đô Hà Nội từ năm 2019. Mới đây, ngày 14/2/2025, tại Hoàng thành Thăng Long, Bát Tràng còn vinh dự được trao chứng nhận là thành viên thứ 67 trong Mạng lưới các thành phố thủ công sáng tạo của UNESCO.

Chứng nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là minh chứng rõ ràng cho sự nỗ lực của cộng đồng làng gốm Bát Tràng trong việc bảo tồn, phát huy giá trị nghề nghiệp truyền thống. Đó là vừa niềm tự hào của người dân Bát Tràng, cũng là nguồn động lực để nghề gốm Bát Tràng ngày càng phát triển, vươn xa, khẳng định vị thế của mình trong hành trình hội nhập quốc tế.