Chuyên gia phân tích vì sao giá vàng tăng, có nên đầu tư vàng?

Những ngày đầu năm 2025, thị trường vàng trong nước đã ghi nhận những động thái lạ, với nhiều cái nhất chưa từng có.

Thứ nhất, về giá, giá vàng đạt mốc cao nhất lịch sử giá vàng tại thị trường Việt Nam. Biên độ tăng, giảm giá trong ngày cũng lớn nhất từ trước đến nay.

Thứ hai, về chủng loại, đến khoảng giữa năm 2024, lần đầu tiên trong vòng hơn thập kỷ qua, người mua săn lùng vàng nhẫn hơn vàng miếng và giá vàng nhẫn bám đuổi sát nút, thậm chí có lúc vượt cả giá vàng miếng.

Thứ ba, về chủ thể, trên thị trường vàng chính thức cũng xuất hiện động thái lạ là có một số đơn vị được cấp phép kinh doanh vàng, nhưng suốt năm chỉ bán ra một chiều, không mua vào, dù ngay cả vàng mình đã bán ra.

Đặc biệt, mới đây, cả thị trường trong nước và quốc tế đều "dậy sóng" khi giá vàng bất ngờ tăng lên mức hơn 100 triệu đồng/lượng, rồi sau đó lại tụt nhanh không kém, với nhiều kịch tính phức tạp và bất ngờ, với 2 ngày giảm mạnh nhất trong năm 2025 và tuần tăng giá thứ ba liên tiếp trong tháng 3 này.

Cụ thể: lúc 4 giờ 30 phút, ngày 23-3-2025, giá vàng miếng SJC ở ngưỡng 94,4 - 97,4 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra), giảm 300 nghìn đồng/lượng ở cả hai chiều mua - bán so với hôm qua. Giá vàng nhẫn tròn 9999 ở ngưỡng 95,1 - 98,6 triệu đồng/lượng (mua vào - bán ra); giảm 300 nghìn đồng/lượng ở cả hai chiều mua - bán so với hôm qua.

Cùng thời điểm, theo Kitco, giá vàng thế giới giao ngay ở mức 3.023,05 USD/ounce, tăng 19,17 USD/ounce so với hôm qua. Quy đổi theo tỷ giá USD, trên thị trường tự do (25.910 VND/USD), vàng thế giới có giá khoảng 95,47 triệu đồng/lượng (chưa tính thuế, phí). Như vậy, trong tuần qua, giá vàng miếng SJC có lúc cao hơn giá vàng quốc tế 1,93 triệu đồng/lượng. Giá vàng thế giới đã có tuần tăng thứ ba liên tiếp và đang có dấu hiệu chững lại, như là quãng nghỉ cần thiết để thị trường duy trì đà tăng tiếp trong dài hạn, chưa có dấu hiệu nào cho thấy nhà đầu tư muốn bán tháo.

Động lực chính cho đợt tăng "nóng" của vàng vừa qua gắn với nhiều yếu tố cả từ bên ngoài và bên trong:

Các yếu tố tác động tới giá vàng thế giới, nổi bật là các động thái điều hành lãi suất và chỉ số USD; căng thẳng địa chính trị; quy mô và tốc độ mua vào vàng của các ngân hàng Trung ương, các quỹ đầu tư; sự phục hồi kinh tế chậm và không đồng đều, cùng nhu cầu thị trường tiêu dùng chưa thực sự bùng nổ cả trên phạm vi quốc gia và ngành hàng.

Đặc biệt, việc tăng giá vàng đầu năm 2025 có nguyên nhân và ảnh hưởng trực tiếp từ sự bất ổn và căng thẳng hơn trong tình hình thương mại toàn cầu, gắn với cuộc chiến tăng thuế quan mới cả theo quốc gia (giữa Mỹ với Trung Quốc, Canada, Mexico) và theo nhóm ngành hàng của Tổng thống Mỹ Donald Trump, kéo theo sự lo ngại về chiến tranh thương mại và gia tăng lạm phát, làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu trong một số lĩnh vực, làm suy giảm tăng trưởng GDP thực và làm tăng lạm phát trong ngắn hạn ở Mỹ và nhiều nước trên thế giới...

Nguyên nhân chính khiến vàng vẫn giữ vững mốc hơn 3.000 USD/ounce là do nhiều yếu tố cơ bản chưa thay đổi. Các ngân hàng trung ương vẫn tiếp tục mua vào, nhất là khi họ muốn giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Từ đầu năm đến nay, lượng vàng mà quỹ ETF SPDR Gold Shares - quỹ vàng lớn nhất thế giới - nắm giữ đã tăng hơn 37 tấn, đạt 910 tấn. Trong vòng 12 tháng qua, giá vàng đã tăng gần 62%, cho thấy lực cầu thực tế vẫn đến từ các yếu tố khác ngoài ETF. Vàng hiện vẫn được coi là tài sản trú ẩn an toàn, đặc biệt trong bối cảnh rủi ro về lạm phát, đình trệ của kinh tế thế giới đang tăng lên. Sự kết hợp giữa lạm phát cao và tăng trưởng kinh tế chậm là điều mà nhà đầu tư rất e ngại, nhất là sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giữ nguyên lãi suất và đã nâng dự báo lạm phát năm 2025 lên 2,8%, cao hơn dự đoán trước đó. Điều này khiến nhà đầu tư trở nên thận trọng hơn.

Dù không còn bản vị vàng cho các đồng tiền giấy trên thế giới, nhưng vàng sẽ tiếp tục xu hướng tăng giá, chừng nào các chính sách tài chính-tiền tệ quốc gia và quốc tế còn gây ra nỗi sợ hãi và bất ổn trên thị trường tài chính quốc gia và toàn cầu. Vàng thường được coi là tài sản an toàn trong bối cảnh kinh tế và địa chính trị bất ổn, nhưng lãi suất cao có thể làm giảm sức hấp dẫn của vàng.

Theo Hội đồng Vàng Thế giới (WGC), chỉ có khoảng hơn 200.000 tấn vàng đã được khai thác trong suốt lịch sử và nguồn cung vàng tái chế toàn cầu đã tăng vượt xa mức tăng trưởng nguồn cung từ sản xuất mỏ. Vàng tái chế hiện chiếm gần 30% nguồn cung toàn cầu. Vàng tăng giá cũng khiến các kim loại quý khác (như vạc, bạch kim, palladium) và tỷ giá USD tăng theo.

Các yếu tố làm tăng giá vàng trong nước không chỉ do giá vàng thế giới tăng, vì Việt Nam chủ yếu nhập khẩu và là nước tiêu thụ vàng, mà còn do lãi suất tiền gửi tiết kiệm thấp; thị trường chứng khoán và thị trường bất động sản trầm lắng; sự hạn chế kênh và cơ hội đầu tư sinh lời cao.

Đặc biệt, điều tích cực đang được ghi nhận trên thị trường vàng trong nước là nguồn cung vàng SJC được cải thiện, do Ngân hàng Nhà nước tăng nguồn cung ra thị trường qua các kênh ngân hàng thương mại và kết quả xử lý các hành vi tiêu cực trong quản lý vàng miếng SJC. Niềm tin của người dân vào vàng nhẫn dần khôi phục và củng cố, thay vì sùng bái quá mức và vô lý vào thương hiệu vàng miếng SJC. Điều này cũng giúp thu hẹp khoảng cách độ vênh giá rất lớn giữa vàng miếng SJC với nhiều thương hiệu vàng miếng khác, dù chất lượng và trọng lượng tương đương nhau.

Giá vàng tương lai phụ thuộc vào sự ổn định địa chính trị và lành mạnh của hệ thống tài chính, lạm phát và xu hướng lãi suất của các ngân hàng Trung ương; vào sự phục hồi vững chắc của nền kinh tế thế giới và trong nước, sự đa dạng sản phẩm và cải thiện niềm tin trên kênh trái phiếu doanh nghiệp nói riêng, thị trường chứng khoán nói chung; sự liên thông thị trường trong nước và quốc tế, cũng như sự minh bạch, cạnh tranh bình đẳng giữa các thương hiệu vàng trong nước.

Việc lướt sóng vàng thật nhanh kiểu “ăn non” có thể mang lại lợi nhuận bất ngờ cho nhà đầu tư, song sẽ “lợi bất cập hại” và là hoạt động đầu tư mạo hiểm có rủi ro cao cho người nào thiếu thông tin, “chậm chân”, lại ưa “ăn già” và vay nợ lãi cao để đầu cơ vàng.